Zestien hectare aan bos ging er een jaar geleden bij Leersum plat door een valwind. De provinciale natuurbeheerder Utrechts Landschap treurt er niet om. „In één keer ontstond het bos dat we wilden.”
De valwind veroorzaakte op 18 juni vorig jaar in het dorp op de Utrechtse Heuvelrug veel schade aan huizen, tuinen, straatbomen en infrastructuur. Aan herstel wordt nog altijd gewerkt. Ook in het bos van Utrechts Landschap, tussen de provinciale weg en het heidegebied Breeveen, hield de storm hevig huis: naar schatting zo’n zes- tot zevenduizend bomen sneuvelden.
„In een minuut tijd ging het van een gewoon bos naar een stormbos”, zegt boswachter Maarten den Hartigh. „De eerste tijd maakten we overuren om gevaarlijke situaties te voorkomen en paden te herstellen. Daar blijft het ook bij. Verder herstel van het bos is niet nodig. Sterker nog: we laten de natuur haar gang gaan, en dat levert unieke natuurwaarden op.”
Het bos werd ooit aangelegd voor de houtproductie, met lange rijen van één boomsoort, de grove den. Sinds het gebied in handen van Utrechts Landschap is, probeert de stichting het bos natuurlijker te krijgen. Met hier en daar open plekken, meer dood hout, een grotere variatie aan bomen en meer ondergroei.
Den Hartigh: „Door de storm ontstond in één klap het bosbeeld waar naartoe werd gewerkt. Elke vierkante meter is weer anders. Met een drone is het stormbos tot in detail in kaart gebracht. Dat is een mooie basis om de ontwikkeling intensief te gaan volgen. Verspreid over het stormbos gaan we elke paar jaar precies kijken wat er gebeurt: welke vegetatie ontwikkelt zich, welke struiken en bomen komen er op, hoe lang duurt het voordat een dode boom verdwenen is, welke vogels, paddenstoelen en insecten profiteren van dat dode hout? Zo vaak gebeurt het niet dat zoveel bos ineens omwaait. Het is er nu al schitterend en het wordt alleen maar mooier. Hier begint ons eigen oerbos.”
De gemeente Utrechtse Heuvelrug werkt aan een herstelplan voor circa 900 bomen die in de bebouwde kom van Leersum overeind bleven. De meeste bomen verkeren in een voldoende conditie, ook dankzij snoeiwerk na de valwind, aldus de gemeente. Beuken, van nature kwetsbaar voor veranderingen, hebben het, mede door verdroging in de afgelopen jaren, vooral in grasbermen nabij verharding zwaar. Ze ontwikkelen zich niet of nauwelijks, al zijn ze nog maar vijftig jaar oud. Dat is geen direct gevolg van de valwind. Het wegvallen van bomen heeft de overgebleven bomen wel extra kwetsbaar gemaakt. De beuken zijn ingepakt met jute om zonnebrandschade aan de bast te voorkomen.
