Trieste balans na honderd dagen oorlog in Oekraïne
Honderd dagen oorlog in Oekraïne levert een trieste balans op. Tienduizenden doden, 550 miljard aan schade. Verkrachting en verwoesting. Het eind van de gruwelijkheden is nog niet in zicht.
De grap op Twitter is wrang. „We bevinden ons op dag honderd van de driedaagse veldslag om Oekraïne.” De tweet toont haarscherp de rauwe realiteit. De Russische president Poetin heeft –na honderd dagen oorlog in Oekraïne– weinig om trots op te zijn.
De grootscheepse Russische invasie in Oekraïne verloopt sinds 24 februari verre van vlekkeloos. De Russen maken cruciale fouten. Moskou slaagt er niet in luchtoverwicht te creëren, aanvoerlijnen te beschermen en de communicatie met het front geheim te houden. Bovendien stuiten de invallers op fel verzet van de Oekraïense strijdkrachten.
Rusland heeft in 100 dagen 30.850 man verloren, meldde de generale staf van het Oekraïense leger donderdag. Dagelijks zouden 150 tot 200 Russen op het slagveld sneuvelen. De cijfers zijn overigens niet onafhankelijk te verifiëren. Het Britse ministerie van Defensie schatte het aantal omgekomen Russen enkele weken geleden op 15.000.
Het Kremlin schroomt in de honderd dagen oude oorlog niet om grof geweld toe te passen met belegeringen en complete verwoesting van steden. Scholen, klinieken en stations liggen in puin. De economische schade voor Oekraïne overstijgt de 550 miljard euro, volgen de Kyiv School of Economics.
Het leed van de bevolking is niet in geld uit te drukken. Boetsja bijvoorbeeld, gaat gebukt aan de herinnering van verkrachting en verminking, marteling en moord. Massagraven duiken nog steeds op in Marioepol. Het aantal burgerdoden schommelt volgens de VN rond de 4000; het werkelijke aantal ligt waarschijnlijk vele malen hoger.
Omdat de oorlogsmachine hapert, ziet Poetin zich genoodzaakt zijn doelen bij te stellen. Omsingeling van Kiev en Charkiv blijkt een te zware opgave. Marioepol valt pas na wekenlange bloedige strijd door zwaar verzet van Azovstrijders. De Russen richten zich in de tweede fase van de oorlog op verovering van de Donbas, ook al geven ze dat officieel niet toe. Een ongekend zware strijd om de regio’s Donetsk en Loehansk volgt.
Rusland heeft na 100 dagen 20 procent van Oekraïne in handen, verklaarde president Zelenski donderdag. „We moeten ons verdedigen tegen het hele Russische leger. Alle gevechtsklare Russische eenheden zijn betrokken bij deze agressie.” De frontlinie is ruim 1000 kilometer lang. Dagelijks sneuvelen zo’n 100 Oekraïense militairen en raken er 500 gewond zegt hij.
Aardverschuiving
De balans van honderd dagen oorlog laat politieke aardverschuivingen zien. In Oekraïne, in Europa en in de rest van de wereld. Van de Oekraïense bevolking is nog amper 2 procent gecharmeerd van de Russen.
De poging van Poetin het Westen uiteen te drijven, heeft juist geleid tot ongekende eensgezindheid in Europa. Zijn doel de uitbreiding van de NAVO een halt toe te roepen, heeft een Zweedse en Finse aanvraag voor lidmaatschap opgeleverd. Het Westen biedt Oekraïne ook onverwacht eendrachtig humanitaire en militaire hulp en kondigt vijf sanctiepakketten af tegen Rusland.
Het eensgezinde westerse bastion vertoont echter de eerste scheuren. Een zesde pakket strafmaatregelen met een olie-embargo komt, door het dwarsliggen van Hongarije, slechts moeizaam tot stand. Ook andere verschillen verschijnen aan de oppervlakte. West-Europese landen lijken meer geneigd concessies te doen aan de Russen dan Oost-Europese.
De oorlog heeft in honderd dagen tijd ook tot een verschuiving van de krachtsverhoudingen geleid. Kiev blijkt het niet direct te moeten hebben van Berlijn en Parijs, in het verleden nauw betrokken op Oekraïne. Nee, Washington en Londen ontpoppen zich meer als cruciale partners van Kiev. Een ontwikkeling die ongetwijfeld nog decennialang resoneert.
Honderd dagen oorlog heeft eveneens geleid tot een verschuiving aan het front. De Russen boeken nu langzaam maar zeker terreinwinst in de Donbas. Lyman en Popasna zijn gevallen, het cruciale Severodonetsk staat op het punt ingenomen te worden.
Kiev vraagt het Westen daarom vurig om nog zwaardere wapens. De VS hebben hun aarzelingen laten varen en leveren Oekraïne zware, geavanceerde Himars-raketartilleriesystemen (M142 High Mobility Artillery Rocket System). Daarmee ontvouwt zich een nieuw hoofdstuk in de oorlog. Met de uiterst wendbare Himars kan Oekraïne Russische doelen op 70 kilometer afstand met gps-geleide raketten onder vuur nemen.
Uitputting
Het eind van de strijd is na honderd dagen nog lang niet in zicht. Onderhandelingen bevinden zich op dood spoor, omdat en Oekraïne en Rusland eerst terreinwinst proberen te boeken. Eind maart hebben beide elkaar voor het laatst ontmoet. Een uitputtingsslag dreigt. De oorlog kan zomaar nog eens honderd dagen duren. Of langer. Veel langer.
