GasTerra beraadt zich op juridische stappen tegen Gazprom. Er is in feite sprake van contractbreuk. Dit heeft zakelijke consequenties.

Waarom sluit Rusland de gaskraan?

Rusland kondigde eind maart aan dat gas voortaan in roebels moest worden afgerekend. Het was Poetins reactie op de westerse sancties nadat Rusland eind februari buurland Oekraïne was binnengevallen. Maar de Europese Unie verbood Europese afnemers Russisch gas in roebels te betalen.

Rusland bood gasbedrijven vervolgens een uitweg door hen een rekening in euro’s en één in roebels te laten openen bij Gazprombank. De Europese gasbedrijven kunnen dan in euro’s blijven betalen, waarna de bank het geld omzet in roebels en Gazprom betaalt. GasTerra weigert dat te doen.

Is Nederland nu de enige gedupeerde door Gazprom?

Nee. Al eerder werden Polen en Bulgarije om dezelfde reden afgesloten. De gaskraan naar Finland ging dicht omdat het lid wil worden van de NAVO. Denemarken is waarschijnlijk het volgende slachtoffer van Poetins chantagepolitiek. Experts van Raboresearch houden er rekening mee dat de Russische gaskraan voor heel Europa dichtgaat.

Zitten Nederlandse huishoudens straks zonder gas?

Nee, het gas blijft stromen. GasTerra heeft bij andere partijen 2 miljard kubieke meter gas ingekocht. Daarmee denkt het bedrijf aan de verplichtingen te kunnen voldoen.

Wordt aardgas nu véél duurder?

Dat is de vraag. Aanvankelijk schoot de gasprijs op de Amsterdamse gasbeurs dinsdag kortdurend omhoog. Voor de langere termijn is het onzeker hoe de gasprijs zich zal ontwikkelen. Wanneer schaarste ontstaat, is het te verwachten dat de prijs stijgt.

Hoe komt GasTerra aan genoeg gas?

Het verhogen van de gasproductie in Groningen is niet aan de orde, stelde staatssecretaris Hans Vijlbrief van Economische Zaken (EZ). Momenteel zet het kabinet in op energiebesparing, door huishoudens aan te moedigen de verwarming een graadje lager te zetten en hun woning te isoleren.

Tegelijkertijd worden er plannen gemaakt om gas uit andere landen te halen. Onder andere Duitse en Nederlandse havens bouwen terminals om vloeibaar aardgas (lng) uit Qatar te kunnen verwerken.

Is lng wel geschikt voor het Nederlandse aardgasnet?

Niet direct. In Nederland zijn branders van de cv-ketel en het gasstel ingesteld op het zogeheten laagcalorische gas uit het Groningenveld. Buitenlands gas heeft een hogere verbrandingswaarde. Om het geschikt te maken voor gebruik in Nederlandse huishoudens en bedrijven moet het worden ‘aangelengd’ met stikstof. Hiervoor is een installatie in het Groningse Zuidbroek in aanbouw.

Welke maatregelen kan Nederland nog meer nemen?

Huishoudens massaal laten overschakelen op warmtepompen. Dan is er minder gas nodig. Om aan de stijgende elektriciteitsvraag te voldoen, moet er meer stroom worden opgewekt uit wind en zon. Ook houdt het kabinet rekening met de bouw van twee kerncentrales.

En komende winter?

Het kabinet zet in op de import van lng om de gasopslagen te vullen. Die zijn momenteel voor 37 procent gevuld; dat moet 70 procent worden. Het ministerie van Economische Zaken voorziet voorlopig geen gascrisis. Maar als het gascrisisplan wordt geactiveerd, krijgen huishoudens en ziekenhuizen altijd voorrang bij de verdeling van gas. Als de nood aan de man is, worden de zestig industriële grootverbruikers, waaronder kunstmestfabrieken, als eerste van het gasnet afgesloten.