Wat is er aan de hand?

In China raken dagelijks duizenden mensen besmet. Sinds een aantal weken loopt de curve met besmettingscijfers strak omhoog. Dinsdag rapporteerde het Aziatische land ruim 4500 nieuwe corona-infecties, ongekend veel voor China. Opzienbarend was dat het land vorige week meldde dat er twee mensen gestorven waren aan het virus. Het is voor het eerst sinds januari vorig jaar dat Peking coronadoden meldde.

Veel ernstiger nog is de situatie in Hongkong. Ruim 14.000 nieuwe gevallen meldde de stad met 7,5 miljoen inwoners dinsdag. Enige lichtpuntje van deze cijfers is dat ze een stuk lager liggen dan de ruim 76.000 gevallen die drie weken geleden tijdens de piek werden gemeld. In totaal zijn meer dan 1 miljoen Hongkongers geïnfecteerd. Het aantal sterfgevallen liep op tot bijna 300 per dag. Het zevendaags gemiddelde ligt nog boven de 250. Met een totaalaantal van meer dan 6000 is er geen stad ter wereld dat per hoofd van de bevolking meer coronadoden heeft dan Hongkong.

Hoe is de situatie in de ziekenhuizen?

In Hongkong vrij dramatisch. De reguliere ziekenhuizen konden de toestroom van patiënten niet aan, mede vanwege het aanvankelijke beleid dat iedereen die geïnfecteerd raakte moest worden opgenomen. Eerder deze maand circuleerde een foto van zes lijkzakken op brancards naast drie patiënten op een afdeling van een openbaar ziekenhuis. De lichamen konden niet snel worden afgevoerd omdat mortuaria vol lagen en er een tekort was aan doodskisten. Inmiddels zou de situatie minder nijpend zijn, mede omdat er met hulp van Peking een noodziekenhuis is gebouwd.

Ook in China zijn noodziekenhuizen neergezet. Net als in Hongkong is het beleid om elke geïnfecteerde op te nemen herzien. In plaats daarvan gaan positief getesten met geen of milde klachten naar isolatiecentra. De Nationale Gezondheidscommissie zei dinsdag dat elke Chinese provincie minimaal twee geïmproviseerde ziekenhuizen moet opzetten. Het lijkt erop dat China zich schrap zet voor wat mogelijk komen gaat.

De coronapandemie was toch al voorbij?

De WHO spreekt nog steeds van een pandemie. En hoewel het erop lijkt dat een land als Nederland de endemische fase heeft bereikt –wat zoveel betekent als dat corona bij het leven hoort en niet meer alles op alles hoeft te worden gezet om de zorg toegankelijk te houden– zijn Hongkong en China daar nog (lang) niet. Omdat daar de afgelopen twee jaar het virus grotendeels buiten de deur bleef, is de immuniteit er beperkt en zag met name in Hongkong lang niet iedereen het belang in van vaccinatie. Op dit moment zijn het vooral ongevaccineerde ouderen en kwetsbaren die overlijden.

Vaccinatie beschermt er vooralsnog ook maar ten dele, omdat Chinese vaccins minder goed werken tegen BA.2, een besmettelijker versie van de omikronvariant.

China kent toch een strikt coronabeleid, waarbij het geen enkele infectie accepteert?

Klopt. In de Chinese miljoenenstad Wuhan greep het virus begin 2020 fors om zich heen, waarna het zich over de wereld verspreidde. Na een lockdown kreeg China het virus onder controle. Gesloten landsgrenzen en een strikt systeem van testen en isoleren waren twee jaar lang effectief om nieuwe coronagolven buiten de deur te houden.

Toch ging het begin dit jaar mis in Hongkong, dat in grote lijnen hetzelfde beleid voert als Peking. Volgens de autoriteiten speelden geïmporteerde besmette hamsters uit Nederland een rol bij de verspreiding. In China lopen de cijfers sinds enige weken op.

Hongkong greep stevig in om de coronagolf onder controle te krijgen. Hoewel de stadstaat officieel semi-autonoom is, bemoeide de Chinese president Xi Jinping zich hoogstpersoonlijk met de situatie. „Alle benodigde maatregelen” moeten worden genomen om de situatie onder controle te krijgen, zei hij half februari. Toch kwam er geen lockdown. Bovendien kondigde Carrie Lam, de leider van Hongkong, maandag versoepelingen aan. Volgens kenners is het laten vieren van de teugels mede bedoeld om de zakenwereld voor Hongkong te behouden.

China daarentegen zet nog steeds lockdowns in. Changchun, een stad met 9 miljoen inwoners, ging twee weken geleden op slot. Vorige en deze week wachtten diverse andere miljoenensteden hetzelfde lot.

Hoelang houdt China de huidige aanpak vol?

China gaf altijd hoog op van de eigen virusbestrijding. Leren leven met corona, zoals onder meer Nederland doet, is zeker geen optie voor de machthebbers in Peking.

Toch zijn er tekenen dat het volkrijkste land ter wereld af wil van de scherpe kantjes van de eigen aanpak en de redenen hiervoor zijn duidelijk: in China is een lockdown écht een lockdown en het sluiten van bijvoorbeeld fabrieken heeft economische consequenties.

Daarom zoeken de autoriteiten naar andere methoden om de uitbraken in te dammen, zoals meer boosters voor ouderen, betere vaccins en de inzet van zelftesten. De in China befaamde infectiedeskundige Zhang Wenhong brak hiervoor onlangs een lans op Chinese sociale media. Staatsmedia reageerden instemmend, citeerden ook zijn uitspraak dat corona voor gevaccineerden minder gevaarlijk is dan de griep. Deze ontvangst is een heel verschil met afgelopen zomer. Toen week Zhang af van de partijlijn en waren pek en veren zijn deel.

Toch wordt niet verwacht dat China op korte termijn het roer radicaal omgooit. Experimenteren met een andere corona-aanpak kan onbedoelde gevolgen hebben. Omdat Xi niet van verrassingen houdt en zeker niet nu hij dit najaar een derde presidentstermijn hoopt te krijgen, lijkt een kleine bijstelling van de koers voorlopig het hoogst haalbare.