Dr. Ulrich Schmid, die als slavist en professor voor Russische cultuur en maatschappij is verbonden aan de universiteit van St. Gallen in Zwitserland, had net als andere deskundigen geen open oorlog in het oosten van Europa verwacht. „Toen ik het vorige week donderdagochtend hoorde was ik ontzet, want je wist: dit zou leiden tot een ramp.”

Van die catastrofe is de hele wereld getuige. „Vaak wordt gesproken over een win-winsituatie, maar dit is een verlies-verliessituatie. Dit is een oorlog die alleen maar verliezers kent.”

Kunt u dit toelichten?

„Het Westen lijdt economische schade door de sancties, want die kosten ons geld. Rusland staat er als agressor geïsoleerd bij. Het wordt een pariastaat. Bovendien gaat het met de Russische economie bergafwaarts. De roebel heeft al 30 dertig procent van haar waarde verloren. En Oekraïne is het oorlogstoneel met doden en verwoestingen.”

Schmid gaat ervan uit dat Poetin op de sancties had gerekend. „Ik vermoed zelfs dat hij de geïsoleerde positie van Rusland aan zag komen. Vooraf had hij gezegd dat „Rusland zijn eigen weg moet gaan; het land moet bewijzen dat het een unieke beschaving bezit en daarvoor is geen prijs te hoog.”

Waar Poetin zich totaal op heeft misrekend is het verzet in Oekraïne. „De Russische president had verwacht dat zijn troepen als bevrijders zouden worden onthaald door de Oekraïense burgers. Lange legercolonnes reden onbeschermd Oekraïne binnen. Boze Oekraïense burgers hebben deze voertuigen met molotovcocktails aangevallen.”

De misrekening blijkt ook uit het feit dat afgelopen vrijdag een Russische radiozender een bericht in de ether verspreidde over de snelheid waarmee de Russische troepen Oekraïne veroverden. De Oekraïners zouden blij zijn met de Russische bevrijders. Ja, zelfs een nieuwe toekomst brak aan. Waarschijnlijk was dat bericht vooraf gemaakt en is het per ongeluk uitgezonden.

Volgens Schmid dacht Poetin in Kiev onthaald te zullen worden door een uitzinnige mensenmassa. „De Russische president was ervan uitgegaan dat Oekraïne bij Rusland wilde horen. Dat blijkt dus niet het geval. Poetin heeft niet in de gaten gehad dat dertig jaar onafhankelijkheid in Oekraïne een nationaal zelfbewustzijn heeft doen ontstaan.”

Hoe kan een president zo’n misrekening maken?

„Poetin heeft zich omgeven met ja-knikkers en slippendragers die de moed niet hebben hem tegen te spreken. Blijkbaar is zijn ideologische verblinding zo groot dat hij de gruwelijke gevolgen van zijn handelen op de koop toe neemt.”

Alles lijkt erop dat Poetin doorgaat met vechten.

„Inderdaad. Ik zie ook geen weg terug in deze situatie. Alle bruggen heeft hij achter zich afgebroken. Ik kan me niet voorstellen dat hij zich terugtrekt. Dat betekent tegelijkertijd dat er geen oplossing is. Ik zie niets anders dan chaos ontstaan.”

Hoort Rusland met Poetin zo langzamerhand thuis in het rijtje schurkenstaten?

„Veel vrienden heeft hij in ieder geval niet meer. Poetin heeft de Wit-Russische president Aleksandr Loekasjenko ertoe gedwongen Oekraïne binnen te vallen. Verder heeft hij nog de Syrische president Bashar al-Assad als bondgenoot, maar die is niet veel waard.”

En China heeft hij nog.

„China trekt met Rusland op zolang het eigenbelang ermee is gediend. De twee landen delen niet bepaalde waarden. Veelzeggend is dat Rusland en China tot in de jaren zestig grensgeschillen hadden.”

Staat het Russische volk nog achter Poetin?

„Op dit moment zijn er in Rusland kleine protesten tegen de oorlog in Oekraïne. Als de situatie verslechtert, kan ik me voorstellen dat de stemming onder de bevolking omslaat. Dat kan eveneens gebeuren als het in Rusland helder wordt dat het niet gaat om een reddingsoperatie van het Oekraïense volk, maar om een regelrechte overval, waarbij nu al 4500 Russische soldaten zijn omgekomen.”

Zal de politieke en militaire elite zich van Poetin afwenden?

„Dat zou een uitweg kunnen bieden, maar er is op dit moment niemand die Poetin het hoofd biedt.”

Hoe aannemelijk is het dat Poetin kernwapens inzet?

„Dat is een gigantische dreiging. Toen Poetin over de inzet van kernwapens begon, zaten bij hem aan tafel de minister van Defensie, Anton Vaino, en de stafchef van het leger, Sergej Sjojgoe. In Rusland zijn het deze drie personen die samen de kernwapens kunnen inzetten. Dat wil zeggen dat toen Poetin over de dreiging van de kernwapens begon, de twee zwegen die de inzet kunnen verhinderen. Uit hun zwijgen kan worden opgemaakt dat zij het afschieten van kernwapens niet zullen verhinderen.”