„U kunt zien wat de broederlijke liefde van de Russische Federatie met Oekraïne doet.” Ds. Sergei Nakul spreekt staande voor een groot, in puin geschoten flatgebouw in de Oekraïense hoofdstad Kiev een videoboodschap in. „Dit is een gewoon appartementencomplex waar gewone Oekraïners wonen”, zegt hij. „De mensen zijn heel, heel erg bang.”

De gereformeerde predikant stelt dat velen de stad zijn ontvlucht, terwijl veel achterblijvers veiligheid zoeken in schuilkelders. Dat geldt ook de leden van zijn gemeente, de Grace Reformed Church. „Bid alstublieft voor ons”, vraagt hij. Een dag eerder deed hij al dezelfde oproep, staande in de kerk. „We hebben uw gebed nodig om onze mensen tot steun te zijn en hen de hoop te geven die alleen te vinden is in Jezus Christus. Hij is namelijk de Enige die echte vrede kan geven.”

Een front

De kerken in het overwegend christelijke Oekraïne veroordelen de Russische invasie eensgezind. Het leger en ieder ander die zich inzet voor de verdediging van het land kan op spirituele steun rekenen, maken verklaringen van de grote kerken onomwonden duidelijk. De overkoepelende Raad van Kerken geeft in een verklaring aan voor het leger te bidden. Tegelijk roept de Raad religieuze en politieke leiders in de hele wereld op „al het mogelijke te doen om het offensief van de Russische agressors te stoppen.”

De Oekraïens-Orthodoxe Kerk die onder het gezag van de patriarch van Moskou valt en wel als pro-Russisch wordt getypeerd, neemt even stevig stelling tegen de invasie als andere kerken. In 2018 ontworstelde een deel van de Oekraïens-Orthodoxe Kerk zich aan het gezag van de patriarch van Moskou, waarmee een zelfstandige, onafhankelijke Orthodoxe Kerk van Oekraïne ontstond. Het grootste deel van de orthodoxen bleef echter vooralsnog trouw aan het patriarchaat van Moskou.

De geestelijk leider van dit deel, metropoliet Onofrius, hekelt in een verklaring het feit dat twee volken die verenigd zijn door „het doopbekken van de Dnjepr” nu tegenover elkaar staan. Hij verwijst ermee naar het gedeelde orthodoxe geloof en de meer dan 2200 kilometer lange rivier die zowel Rusland als Oekraïne doorsnijdt. „Oorlog tussen deze naties is een herhaling van de zonde van Kaïn die in jaloersheid zijn eigen broer doodde”, stelt hij. „Zo’n oorlog kan geen rechtvaardiging vinden bij God of mensen.”

Het verbaast niet dat ook de leider van de onafhankelijke Orthodoxe Kerk zich fel uitspreekt. Metropoliet Epifanius riep op tot verdediging van het moederland en stelde dat de aanvallers zich ervan bewust moeten zijn „dat ze zowel naar Gods als naar menselijke geboden moordenaars en criminelen zijn en dat ze zich voor alle daden voor God en mensen rekenschap zullen moeten afleggen.”

De Oekraïens-Grieks-Katholieke Kerk, waar zo’n 10 procent van de bevolking zich toe rekent, noemt bij monde van grootaartsbisschop Sviatoslav Shevchuk zelfverdediging „een natuurlijk recht en een heilige plicht.” „De overwinning van Oekraïne zal een overwinning van Gods macht zijn over de gemeenheid en arrogantie van mensen.”

Dienstbaarheid

Minder politiek uitgesproken is de verklaring van de grootste protestantse kerkgemeenschap van Oekraïne, de Unie van Evangelische Baptistenkerken. „Waar we voor baden dat God zou verhoeden, gebeurde vandaag”, schrijft voorzitter Valery Antonyuk van de Unie vlak na de Russische inval.

Hij roept zijn achterban op vooral de gebeden te „intensiveren.” „Dat is ons wapen in tijden van oorlog en militaire confrontatie. Het is het eerste wat gelovigen doen.” Daarnaast vraagt hij de 2800 lidkerken om zich om te vormen tot „centra van dienstbaarheid aan ons volk in tijden van tegenspoed.”