De Nederlandse gasvoorraden zijn kleiner dan ooit. Bij een strenge winter komt de leveringszekerheid in gevaar en is ons land misschien al in februari door al zijn aardgas heen. Zitten Nederlanders straks in de kou?
Een blik op de harde data van de Nederlandse gasreserves leert dat de huidige situatie zorgelijk is. De gasvoorraden zijn nog voor maar 32 procent gevuld, terwijl de winter nog maar net begonnen is. Het koudeseizoen loopt meestal tot april. Vanaf die tijd worden de gasvelden die als buffer voor de winter dienen, weer langzaam gevuld.
Wie iets dieper in de cijfers duikt, ziet dat er in zeven van de tien afgelopen winters een probleem zou zijn ontstaan met de huidige vulgraad (zie graphic). Er zit nu nog ruim 46 TWh (1 Terawattuur is 1 miljard kWh) aan aardgas in de reserves, terwijl in de vorige winter bijvoorbeeld nog 72 TWh werd gebruikt. Alleen voor de zeer zachte winter van 2013-2014 zou de huidige voorraad eenvoudig toereikend zijn. Als we de huidige voorraad zouden aanspreken, zoals Nederland dat deed in de winter van 2017-2018, dan zou de bodem van de reserves half februari al bereikt zijn. Terwijl er dan nog zeker anderhalve maand aan kou kan volgen.
Martien Visser, lector energietransitie aan de Hanzehogeschool Groningen, geeft aan dat de situatie zeer penibel is. „Veel experts zijn bezorgd over de leveringszekerheid. Zeker het tweede deel van de winter gaat spannend worden.”
Ook Tweede Kamerlid Henri Bontenbal (CDA) maakt zich ernstige zorgen. Hij stelde al diverse Kamervragen. „Ik vind het verontrustend dat de regering zich niet druk lijkt te maken over de leveringszekerheid. We moeten hopen op een niet al te strenge winter.”
Verkoop
Energie-expert Visser geeft aan dat het verbruik in voorgaande winters niet zomaar op de huidige voorraad valt te projecteren. Volgens hem spelen bij het aanspreken van reserves in de loop van de winter ook commerciële belangen mee. Een deel van het overgebleven gas wordt soms gewoon verkocht. „Dat gebeurt nu waarschijnlijk niet, omdat er weinig gas is.”
De zorgen over leveringszekerheid zijn er dit jaar niet alleen om de Nederlandse voorraden, maar ook om andere redenen. Dat heeft alles te maken met de Europese markt. Zo heeft Duitsland eveneens extreem lage reserves en levert Rusland minder gas dan verwacht. De gasprijzen rijzen de pan uit. Daarnaast heeft Nederland minder opties om te sturen dan aan het begin van het vorige decennium, toen de Groningse gaskraan nog openstond.
Bontenbal verwacht dat die extreem hoge gasprijs automatisch gaat zorgen voor een lager gasgebruik. Hij noemt als voorbeeld kunstmestfabrikant Yara die zijn productie heeft teruggeschroefd. „Ook tuinders bellen me en geven aan dat ze hun kas dit seizoen niet meer met planten gaan vullen. Het gas is gewoonweg te duur. Analisten spreken van een energiecrisis, die een schok in de economie kan teweegbrengen.”
Volgens Bontenbal moet de marktwerking in de energiemarkt opnieuw worden overdacht. „Jarenlang vertrouwden we op de markt met haar lage gasprijzen. We sloten geen langetermijncontracten voor gaslevering. Dat moet anders. Nu zitten we in de problemen. Ook moeten er afspraken komen over de vulgraad van de gasvoorraden.”
Het ministerie van EZK verwijst in een reactie naar de antwoorden op de kamervragen van Bontenbal. Volgens het ministerie is er in ieder geval genoeg gas voor huishoudens om ook een koude winter door te komen. Huishoudens staan onder wettelijke bescherming: ze moeten er warmpjes bij blijven zitten.
