De EU beticht het regime van president Aleksandr Loekasjenko er al langer van asielzoekers te misbruiken om de druk op buurlanden Polen, Litouwen en Letland op te voeren. De toestand in de onherbergzame grensstreek is de laatste dagen geëscaleerd, nu Belarus honderden migranten uit landen als Irak en Syrië naar de Poolse grens heeft gedirigeerd.

De president en tientallen steunpilaren komen de EU al niet in, maar ook andere overheidsfunctionarissen krijgen nu moeilijker toegang, hebben de EU-landen besloten. Het gaat om alle leden van het parlement in Minsk en van regionale besturen en parlementen, leden van officiële delegaties en de hoogste rechters van het land. Ze moeten voortaan onder meer langer wachten voor een visumaanvraag, meer documenten overleggen en meer betalen. Gewone burgers blijven buiten schot.

Het is voor het eerst dat de EU gericht optreedt tegen de ‘migrantensmokkel’ waaraan het regime in Minsk zich volgens haar bezondigt. Belarus kreeg afgelopen jaar al tal van strafmaatregelen opgelegd voor het bruut neerslaan van de protestbeweging in het land. Die kwam op de been rond de volgens de EU door Loekasjenko gestolen verkiezingsoverwinning in de zomer van vorig jaar.

De Europese Commissie stelt vast dat een groeiend aantal vluchten naar Minsk wordt gebruikt voor het ‘gangstergedrag’ van Loekasjenko, zegt een woordvoerder. De commissie houdt vluchten uit een dertigtal landen als Turkije en Rusland maar ook bijvoorbeeld India en Tunesië tegen het licht.

Vicepresident Margaritis Schinas reist komende dagen naar landen vanwaaruit Belarus migranten binnenhaalt of die als tussenhaltes dienen. Hij wil ze aansporen om te beletten dat hun burgers „in de valstrik trappen die de Belarussische autoriteiten hebben gespannen”. Welke landen de Eurocommissaris precies aandoet, is nog onduidelijk.

De EU-landen denken ook over strafmaatregelen tegen de Belarussische luchtvaartmaatschappij Belavia en vliegmaatschappijen die de ‘staatsgeleide mensensmokkel’ mogelijk maken. Onder andere Turkse en Russische maatschappijen zouden daarin een aandeel hebben.