Bewoner Kanaleneiland: Geboeid door de rafelige kanten van de maatschappij
Als student verruilde Anton van Wijk (nu 33) het Zuid-Hollandse dorp Herkingen voor de Utrechtse wijk Kanaleneiland. Inmiddels woont hij zo’n twaalf jaar in de multiculturele buurt.
Tegen het eind van het gesprek klinkt een gebedsoproep vanaf de Marokkaanse moskee. Van Wijk –getrouwd en vader van een zoontje van bijna een jaar– wijst vanuit de woonkamer van zijn flat naar het islamitische gebedshuis. Hij vertelt dat hij ooit wekelijks voetbalde met een groep Marokkaanse wijkbewoners, maar een jaar of drie geleden kwam de klad erin.
In 2008 ging Van Wijk in Utrecht studeren, eerst biologie, later geografie en conflictstudies. Het huren van een kamer in een studentenhuis in Kanaleneiland sprak hem om meerdere redenen aan. „Ik wilde graag dicht bij water wonen. Kanaleneiland is omgeven door de Merwede en het Amsterdam Rijnkanaal, waarlangs je heerlijk kunt lopen. Dat doe ik graag om m’n gedachten te verzetten. Dat voelt niet veel anders als wanneer ik over de dijk bij Herkingen loop.”
Kanaleneiland stond destijds onder meer vanwege criminaliteit bekend als „een slechte wijk.” Dat belemmerde hem niet om zich er te vestigen. „Het sprak me juist aan. Ik had altijd al belangstelling voor de rafelige kanten van de maatschappij”, zegt Van Wijk, die als coördinator noodhulp bij de christelijke hulp- en ontwikkelingsorganisatie Dorcas werkt.
Rellen
In de praktijk valt het met de onrust en criminaliteit in de wijk mee, is zijn ervaring. „Met oud en nieuw gaan er weleens auto’s in de fik, er zijn soms rellen en je ziet jongeren met lachgas rondrijden. Maar dat kom je in alle vier de grote steden in Nederland tegen, in de ene wijk wat meer dan in de andere. Ik heb er hier niet veel last van.”
Hij bewaart mooie herinneringen aan de jaren in een studentenhuis, eerst aan de Afrikalaan, later aan de Marshalllaan. Het tweede huis telde vier kamers, waarvan er drie verhuurd mochten worden. „In de overgebleven kamer hebben we vier keer een Afghaan zonder verblijfsvergunning tijdelijk onderdak geboden. Deze mensen vertelden schrijnende verhalen, bijvoorbeeld over familieleden die voor hun ogen zijn vermoord.”
Sommige momenten zal Van Wijk niet snel vergeten. „De ene keer jaagden we met elkaar op muizen. Een andere keer was de verwarming kapot. De Afghaan die bij ons in huis zat, Nadeem, had toen het gas in de keuken aangedaan en was op het aanrecht ernaast gaan zitten om warm te worden. Drie van de vier vluchtelingen die we in huis hebben gehad, kregen later overigens alsnog een verblijfsstatus.”
Pioniersplek
In 2018 trouwde Van Wijk met Mirjam Verschoof. Het stel woonde korte tijd in Nieuwegein, totdat ze hun huidige flat in Kanaleneiland konden betrekken. Binnenkort verruilen ze hun woning met één slaapkamer –driehoog– voor een eengezinswoning met tuin, iets verderop.
Wat Van Wijk raakt, zijn de leefomstandigheden van sommige buurtbewoners. „Ik ben bij mensen geweest die in een verpauperd, smerig huis wonen. Het zijn omstandigheden die ik tijdens mijn werk in conflictgebieden in Oost-Oekraïne tegenkwam en die je in Nederland misschien niet verwacht. Het raakt aan de menselijke waardigheid. Sommigen kunnen niet goed voor zichzelf zorgen, bijvoorbeeld vanwege psychische problemen of een verslaving. En vaak hebben ze een beperkt sociaal netwerk. Heel schrijnend.”
Nogal wat contacten die hij heeft, zijn ontstaan via de kerk. Als student raakte hij indertijd betrokken bij een Bijbelstudiegroep van Huis van Vrede, een gereformeerd vrijgemaakte kerk annex buurtcentrum. Tegenwoordig is hij aangesloten bij De Haven, pioniersplek van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN), waar zijn vrouw als pionier werkzaam is.
De zondagse samenkomsten, in combinatie met een maaltijd, hebben plaats in een zaal van een voormalige rooms-katholieke kerk in de wijk. Op zondag komen er zo’n 25 tot 30 bezoekers, behalve uit Nederland afkomstig uit onder meer Turkije, Botswana en Armenië. „Geregeld schuiven er mensen aan die zichzelf geen christen noemen.” Op maandagavond neemt Van Wijk deel aan een huiskring van zo’n vijf personen, onder wie een Turkse christen.
De sfeer van de zondagse samenkomsten is anders dan die in de hersteld hervormde gemeente waar hij vandaan komt. Dat heeft volgens Van Wijk alles met de context van het kerk-zijn te maken. „In Kanaleneiland hebben we het niet over de Drie Formulieren van Enigheid, maar gaat het om vragen zoals: bestaat God, en zo ja, gaat het dan om de God in Wie we als christenen geloven? In deze wijk, waar nog geen 5 procent christen is, ben ik blij als ik iemand tegenkom die waarde hecht aan het Evangelie, ook al heeft hij een andere theologische achtergrond.”
Van Wijk vindt het mooi om verbinding te zoeken met buurtbewoners, al lukt het hem door drukte slechts beperkt om in contacten te investeren. „Het is een uitdaging open te blijven staan voor mensen in je wijk. Als je verbinding met hen zoekt, ontstaat de mogelijkheid om te delen wat voor jou belangrijk is in het leven, waar je troost in vindt en waarop je je vertrouwen stelt.”
serie Christen in Kanaleneiland
Deel 3 in een serie over de multiculturele wijk Kanaleneiland in Utrecht.