Ds. A. Schot: Maak van genadeverbond geen werkverbond
Wie de vervulling van de Bijbelse beloften afhankelijk maakt van het geloof van mensen, maakt ten diepste van het genadeverbond weer een werkverbond, stelt ds. A. Schot. „Het genadeverbond kent geen voorwaarden, omdat het gesloten is met Christus. De beloften van dat verbond zijn aan Hem gedaan. Daarin ligt nu juist de zekerheid.”
De predikant van de gereformeerde gemeente te Nunspeet sprak zaterdagochtend over ”verbond en roeping” voor zo’n zestig studenten van de Gereformeerde Gemeenten. In Gouda vond de jaarlijkse zomerconferentie voor studerenden plaats, rond het thema ”verkiezing en verbond”.
Vrijdagavond sprak ds. C. Sonnevelt al over de verkiezing. Dat is dan ook de juiste volgorde, zei ds. Schot. „Want het verbond staat onder de beheersing van de verkiezing, de verkiezing is voorop gegaan.” In de verkiezing heeft God besloten wie er zalig worden, in het genadeverbond heeft Hij bepaald hoe zij zalig worden, aldus de predikant.
Er staat veel op het spel in het spreken over het verbond. „Dit is hét thema waarover het gaat. In discussies met medestudenten, in je Bijbelstudies. Als je de leer van het verbond scherp hebt, heeft dat gevolgen voor je zicht op eigenlijk alle dogmatische onderwerpen. En andersom: schuift de leer van het verbond, dan schuiven ook de roeping en verkiezing.”
Individualistisch
De predikant citeerde regelmatig uit het ”vragenboekje” van ds. A. Hellenbroek. Zo schrijft de nadere reformator dat God mensen „verbondsgewijze” regeert. Ds. Schot: „Hier is een omslag in ons denken nodig, want wij zijn dit niet gewend. We denken vaak individualistisch. Maar de Heere ziet mensen aan in hun verbondshoofd: of in Adam, of in Christus. Als Adam ons verbondshoofd is, kunnen we nog zo netjes en vroom zijn, maar zijn we in hem verloren voor God. Maar als Christus ons verbondshoofd is, kunnen we onszelf nog zo goddeloos waarnemen, maar ziet God geen zonden in ons.”
Het verbond mag niet vereenzelvigd worden met de aanbieding van de zaligheid, stelde de predikant. „Voor velen vallen verbond en roeping eigenlijk samen. De verbondsbeloften zijn dan bestemd voor alle gedoopten. Maar het genadeverbond is geen aanbieding van de zaligheid, het máákt zalig. Het verbond is met Christus gesloten en de beloften zijn in Hem aan al de zijnen gedaan. Daarom is het verbond niet te verbreken. Dat is de kern, de troost ervan.”
Wedergeboorte
Niet alle gedoopten zijn wezenlijk in het verbond, zei ds. Schot. „Wel op de erve of onder de bediening ervan. Dat is een heel groot voorrecht dat we wel meer op waarde zouden mogen schatten; uit hen haalt de Heere Zijn volk.”
Daarom wordt in de prediking binnen de Gereformeerde Gemeenten de noodzaak van de wedergeboorte zo sterk benadrukt. „Want zonder de wedergeboorte sta je er buiten, ondanks alle voorrechten. Anderen zeggen: de beloften zijn voor jou bestemd, maar je krijgt ze alleen als je ze gelooft. Dan maak je ten diepste de beloften los van Christus, zo worden ze voorwaardelijk. Maar als het genadeverbond voorwaarden zou kennen, was het een werkverbond.”
Eisen
Tegelijk kent de Bijbel wel eisen, zoals die tot bekering en tot geloof. „Maar zijn dat voorwaarden van het verbond, of beloften ervan? Ik kies duidelijk voor het laatste: ook deze eisen zijn in Christus vervuld. Zo kan de Heere Zijn kinderen beloven dat Hij hun ook de bekering en het geloof zal schenken.”
Toch wordt in de prediking die eis tot iedereen gebracht, zei de predikant. „De Dordtse Leerregels spreken over bevel van bekering en geloof. Wij mogen dat niet vrijblijvend neerleggen en jij mag niet rustig onder de prediking kunnen zitten. Als predikant mag ik aan iedereen preken wat in Christus te vinden is. Dat is niet hetzelfde als tegen iedereen zeggen: de Heere Jezus is voor jou gestorven. Maar deze uitwendige roeping brengt wel een grote verantwoordelijkheid. Die moet ons in de klem brengen.”
Dat geeft een spanning tussen de menselijke verantwoordelijkheid en de Bijbelse eis. „Misschien zeg je: onze dominee lost het nooit helemaal op in de prediking. Gelukkig als je onder zo’n prediking zit, want als de dominee het voor je oplost, is het werk van de Heilige Geest overbodig. Maar er is een Godswonder nodig in ons leven. Dat werkt de Heere door de inwendige roeping, de levendmaking.”
Genoeg
Tijdens de forumdiscussie na de lezing vroeg een aanwezige hoe gelovigen zeker kunnen zijn dat zij in het verbond zijn. Volgens de Dordtse Leerregels kennen al Gods kinderen momenten van zekerheid, antwoordde ds. Schot. „Al is dat verschillend en bij de een sterker dan bij de ander. In tal van andere godsdiensten moet je het heil zelf brengen, maar dat geeft nooit zekerheid. Altijd blijft er die vraag: heb ik wel genoeg gedaan? Maar Christus heeft genoeg gedaan. Daarom ligt de zekerheid buiten mijzelf, in Hem als verbondshoofd.”
”Pleiten op Gods beloften is belangrijk”, luidde een van de stellingen in de forumdiscussie. „Het is de vraag wat bedoeld wordt met het woord pleiten”, reageerde de predikant. „Als dat betekent: hier staat het, ik heb er recht op, dan zeg ik: welke rechten hebben wij? Sommige mensen halen alleen de beloften naar zichzelf toe, maar leggen de vloeken in de Bijbel naast zich neer. Maar pleiten kan ook de betekenis hebben van vragen, zoals David het zegt: Hoor, hoe een boeteling pleit. Ja, zo mag je bezig zijn met de beloften.”
