Ze gaan bij haar langs in het Bundeskanzleramt, waar Willem-Alexander en Máxima in 2011 en 2013 ook al eens op bezoek kwamen. Merkel stopt na de vorming van een nieuwe regering na de Bondsdagverkiezingen die in september worden gehouden. Na bijna zestien jaar is het welletjes geweest.

Het staatsbezoek biedt het koningspaar de gelegenheid om nog even met Merkel te praten en haar te bedanken voor haar inzet. Niet alleen voor Duitsland, maar ook voor Nederland en Europa. „Zij is de Nederlanders dierbaar geworden”, zei koning Willem-Alexander maandagavond in zijn tafelrede bij het staatsbanket dat bondspresident Frank-Walter Steinmeier aanbood in Schloss Bellevue. „Bijna zestien jaar lang was zij ook voor de mensen in Nederland een baken van betrouwbaarheid in een onzekere wereld.”

Steinmeier sprak uitvoerig over de bijzondere relatie tussen de twee buurlanden. „Het is een kostbare vriendschap. We weten dat die voortkwam uit een bereidheid om verzoening te zoeken, wat niet vanzelfsprekend is en wat we, na alles wat Duitsland zijn buurland Nederland en zijn volk heeft aangedaan, niet hadden kunnen verwachten.”

Volgens de joviale bondpresident, die eerder op de dag met de koning naar het Anne Frank Zentrum was gegaan, gaan „liefde en vriendschap door de maag.” Hij bedoelde daarmee niet zozeer het diner als wel de lekkernijen die Duitse „culinaire grensoverschrijdende pendelaars” naar de „markten in Winterswijk, Enschede en andere grenssteden” het afgelopen jaar tijdens de coronapandemie hebben moeten missen.

Hij wist „uit betrouwbare bron” dat ze niet konden wachten om weer de grens over te gaan. „Gebakken vis, frietjes en frikandellen zijn gewoonweg onmisbaar. Het feit dat basisvoedingsmiddelen zoals chocomel en vla nu weer gemakkelijker te verkrijgen zijn, helpt om de bevoorradingssituatie in Noordrijn-Westfalen van de scherpe kantjes te ontdoen.”

Steinmeier, wiens ambtstermijn begin volgend jaar afloopt, had zich al eerder goed ingevoerd getoond in Nederland. Bij zijn officieel bezoek aan Den Haag in mei 2018 haalde hij herinneringen op aan fietsvakanties in Nederland. „Welke kant je ook op ging, er was altijd tegenwind”, grapte hij.

„Een bezoek aan Nederland voelt toch altijd als een bezoek aan verwanten. Het is vertrouwd en er is vertrouwen. We begrijpen elkaar”, zei hij toen ook. Dat laatste was gebleken in het afgelopen, moeilijke jaar. Het virus maakte alles los „dat ons vertrouwd en onveranderlijk leek.” Daardoor „heeft elke ontmoeting –vooral een ontmoeting onder vrienden– een nieuwe kwaliteit, een speciale kwaliteit. Het is herverzekering en tegelijkertijd een nieuw begin – een verbinding met het beproefde en een weerzien op een geheel nieuwe manier. We zien elkaar weer niet alleen als goede oude vrienden, maar als vertrouwelingen en partners in een wereld waarin we allemaal van elkaar afhankelijk zijn.”

Volgens de bondspresident is geleerd dat „we met elkaar zijn verbonden en dat we vertrouwen op wederzijdse hulp en uitwisseling. Dat geldt zowel voor onze samenlevingen als voor onze economie.” De koning beaamde dat. „Op de moeilijkste momenten bewees onze vriendschap haar ware kracht. Toen de ic’s bij ons vol raakten, openden ziekenhuizen in Noordrijn-Westfalen en Nedersaksen hun deuren voor Nederlandse patiënten en was de grens tussen onze landen niet gesloten. Nooit vergeten wij de solidariteit van onze directe buren.”

Het staatsbanket, dat vanwege de coronaregels een beperkte omvang kende en waar de koningin schitterde met het dragen van het zogenoemde Stuartdiadeem, was de zonnige afsluiting van een met veel regen begonnen eerste dag van het 21e staatsbezoek van Willem-Alexander. Tussen alle protocollaire verplichtingen door was er tijd voor gesprekken over de aanpak van de coronapandemie en kinderoncologie, en vond eindelijk ook weer een ontmoeting met publiek plaats. Helemaal gepland was het niet, maar het koningspaar vond het wel fijn dat zowel bij de Brandenburger Tor als het Roten Rathaus honderden toeschouwers op hen wachtten.

Programma tweede dag staatsbezoek

• Bezoek aan de Bondsdag en ontmoeting met bondsdagpresident Wolfgang Schäuble.
• Expositie All-Goods: over samenwerking op gebied van architectuur, mode en design.
• Bezoek aan de Bondsraad.
• Toespraak koning Willem-Alexander en aansluitend ontmoeting met aanwezige minister-presidenten van de deelstaten.
• Ontmoeting met vertrekkend bondskanselier Angela Merkel.
• Symposium over waterstof.
• Concert van het Koninklijk Concertgebouworkest.