Het is het eenentwintigste staatsbezoek dat de koning sinds zijn inhuldiging in 2013 aflegt. Het was gepland voor vorig jaar juni, maar moest toen worden uitgesteld vanwege de pandemie. Er is heel wat kunst- en vliegwerk nodig geweest om het staatsbezoek nu wel door te laten gaan. De koning wilde meer dan een gesprekje op Schloss Bellevue met bondspresident Frank-Walter Steinmeier en theedrinken met de vertrekkende bondskanselier Angela Merkel. Dan zou de vorm de boventoon voeren over de inhoud. Dat zou een gemiste kans zijn, zo vonden ook de Duitsers.

Achter de schermen is daarom hard gewerkt om ook een inhoudelijk programma samen te stellen. Maar de steeds weer veranderende coronaregels in Duitsland –dat zeer streng is in de handhaving daarvan– zorgden ervoor dat dit wel het ingewikkeldste bezoek is uit de reeks visites die het koningspaar sinds 2013 bijna elk jaar aan Duitsland heeft gebracht. Daarbij stonden steeds weer andere deelstaten centraal. Het staatsbezoek is de bekroning daarvan, gekoppeld aan een werkbezoek aan de enige deelstaat die tot nu toe ontbrak: Berlijn.

Beperkingen

De Nederlandse ambassade had te maken met steeds weer wisselende aantallen mensen die bij de verschillende onderdelen –zoals een bezoek aan het Anne Frank Zentrum door de koning en een gesprek over kinderoncologie door de koningin– aanwezig mochten zijn. De meereizende hofhouding moet bij de meeste onderdelen gewoon buiten blijven. De deelnemers aan een symposium over waterstof als energiedrager van de toekomst zijn er grotendeels alleen online bij. De ruimte in het Haus der deutschen Wirtschaft is niet groot genoeg om iedereen conform de regels te ontvangen.

Ziekenhuizen

Beperkingen zijn er ook bij het treffen in het Robert Koch-Instituut, de Duitse tegenhanger van het RIVM. Daar komt de bijzondere samenwerking ter sprake tussen Nederland en Duitsland tijdens de coronapandemie, zoals de opvang van 72 Nederlandse coronapatiënten in Duitse ziekenhuizen en het niet sluiten van de grenzen. „We hebben de lakmoesproef doorstaan”, was de conclusie, en koning Willem-Alexander heeft zich in een gesprek met Duitse media daarover zeer verheugd en dankbaar getoond. Ongetwijfeld zal de meereizende minister De Jonge ook woorden van waardering spreken, terwijl tegelijkertijd wordt gekeken naar welke lessen er voor de toekomst geleerd kunnen worden.

Het programma van het bezoek is van tevoren niet tot in detail bekendgemaakt. De Duitse overheid wil niet dat honderden nieuwsgierigen zich verzamelen bij de Brandenburger Tor of het kantoor van bondskanselier Merkel om een glimp op te vangen van het Nederlandse koningspaar, dat in Duitsland populair is. Maar een toeloop zal niet overal te vermijden zijn, mede vanwege de enorme mediabelangstelling. „Het is vakantie, het is komkommertijd en het is lang geleden dat zo’n glamoureus evenement heeft plaatsgevonden”, verklaarde een ingewijde de extra televisie-uitzendingen die aan het bezoek worden besteed.

Verklapt

Dat was ongetwijfeld ook de motivatie van een lokale krant om een deel van het tijdschema van het bezoek toch te publiceren, onder het mom van ”hier kunt u het koningspaar zien en naar hen zwaaien.” „Het Nederlandse koningspaar is benaderbaar en bijna aanraakbaar”, meende de Berliner Morgenpost. De krant richtte zich in het bijzonder op de Berlijnse uitstapjes, waarvan het zwaartepunt op woensdag ligt.

Heel druk zal het wellicht toch niet worden, want het staatsbezoek vindt plaats tijdens de schoolvakantie. Berlijn is daarom ook rustiger dan gebruikelijk: veel mensen zijn vanwege de vakantie de stad ontvlucht. De verwachting is ook dat zeker niet alle ministers-presidenten van de zestien deelstaten dinsdag naar de toespraak van koning Willem-Alexander in de Bondsraad komen luisteren. Ook een aantal van hen heeft vakantie, en de Bondsraad is eigenlijk met reces. Ook wat dat betreft is het een ongebruikelijk staatsbezoek.