Jongeren leren hun talenten te ontdekken én iets te betekenen voor de samenleving tijdens MDT. Twee vliegen in één klap. Soms doet iemand MDT om zijn leven weer op de rit te krijgen. Of zijn baankans te vergroten.

De mogelijkheden zijn ongeveer eindeloos. Jongeren zetten zich bijvoorbeeld in voor een reddingsbrigade voor de veiligheid in zee en op het strand. Of geven zwemles aan asielzoekers.

De maatschappelijk diensttijd bestaat uit minimaal tachtig uur vrijwilligerswerk in maximaal zes maanden tijd. Jongeren tussen de 14 en 27 jaar doen MDT in hun eigen tijd of in een tussenjaar. Soms zelfs onder schooltijd. Het initiatief is maart vorig jaar officieel gestart.

MDT is een uitvloeisel van pleidooien van CDA en CU, vastgelegd in het regeerakkoord, om maatschappelijke betrokkenheid van jongeren vorm te geven.

De rijksoverheid werkt hierbij samen met de Nationale Jeugdraad, de Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk, zorgonderzoeksbureau ZonMw, gemeenten en maatschappelijke organisaties. Demissionair staatssecretaris Paul Blokhuis (Volksgezondheid) is politiek verantwoordelijk.

In het hele land bevinden zich MDT-projecten. Iedere deelnemende organisatie kan z’n eigen kleur geven aan het initiatief.

De landelijke christelijke netwerkorganisatie TijdVoorActie uit Ede bijvoorbeeld. „MDT is een unieke samenwerking van overheden, scholen en maatschappelijke organisaties”, stelt directeur en initiatiefnemer Eelke Dekens.

TijdVoorActie is actief op 21 lokale netwerken van jongerenvrijwilligers in het land, waarvan er zeventien MDT aanbieden. De netwerkorganisatie zette in 2020 zo’n 13.000 jongeren in; een groei van 45 procent in een jaar tijd. „MDT slaat perfect aan.”

Roeping

TijdVoorActie werkt, vanuit de breedte van kerkelijk Nederland, voor de hele samenleving. Voor christenen en niet-christenen. „Heel inclusief”, stelt Dekens. „Onze roeping is om net als Jezus van betekenis te zijn voor onze medemens.”

Elf organisaties brengen de maatschappelijke diensttijd deze week onder de aandacht. Ook om het initiatief op de politieke agenda te zetten. MDT kent twee kanten, legt woordvoerder Marieke Joosten namens de elf uit. „Jongeren ontwikkelen zichzelf én versterken met hun inzet de sociale verbanden in de samenleving. Heel belangrijk, zeker in coronatijd.”

Deelnemers krijgen een Europees certificaat voor de tachtig uur diensttijd die ze hebben verricht. „Goed voor je cv tijdens sollicitaties”, stelt Joosten. Verder krijgen jongeren soms een vrijwilligersvergoeding, een diploma voor een EHBO-cursus of korting op een concertkaartje. Op sommige plaatsen zet een wethouder jongeren als dank in het zonnetje.

„MDT is voor veel jongeren levensveranderend”, legt Joosten uit. „Ze komen er anders uit dan ze erin gingen. Alle ervaringen zijn verschillend, maar uit elk verhaal wordt duidelijk dat jongeren zich tijdens MDT gezien en gewaardeerd voelen. Dat gunnen we iedere jongere. Hun betrokkenheid is belangrijk voor Nederland.”

De elf organisaties dringen er bij de politiek op aan het initiatief een duurzame toekomst te geven, legt TijdVoorActie-directeur Dekens uit. „Scholen, maatschappelijke organisaties en overheden moeten een open en gelijkwaardige samenwerkingsrelatie krijgen, waarbij jongeren centraal staan. Nu zijn er grote verschillen.”

MDT is niet meer weg te denken uit de samenleving. Ook over tien, vijftien jaar niet, verwacht Dekens. „Jongeren die zich verdienstelijk willen maken, zijn er gewoon. Ze weten alleen vaak niet hoe ze hun inzet moeten vormgeven. Een dienstbare overheid moet dit fenomeen daarom verder ondersteunen en mee ontwikkelen als duurzaam onderdeel van een samenleving waarin mensen naar elkaar omkijken.”

Wespensteek

Een jongerenpanel van 23 jongeren (14-24 jaar) denkt mee over de maatschappelijke diensttijd en adviseert staatssecretaris Blokhuis. De jongeren hebben zelf MDT gedaan of gaan dat nog doen en geven hun ongezouten mening.

Robbert van Ettekoven (18) uit Woudenberg zit in het jongerenpanel. De kersvers geslaagde vwo-leerling op het Van Lodenstein College maakt ook deel uit van een commissie die zich buigt over de besteding van een MDT-potje van 40 miljoen euro. Robbert heeft MDT-ervaring opgedaan bij het Rode Kruis en als evenementenhulp bij Dierenpark Amersfoort. „Kindjes met wespensteken verzorgen.”

De afgezwaaide Lodensteiner vindt het belangrijk dat christenen meepraten over maatschappelijke vraagstukken. In het jongerenpanel pleitte iemand ervoor religieuze organisaties geen steun te geven omdat die verdeeldheid zaaien. „Belangrijk om bij zoiets tegengas te kunnen geven.”

Betaling

Het Driestar College en het Hoornbeeck College (opleidingen maatschappelijk zorg, pedagogisch werk en sociaal werk) in Gouda slaan via netwerk-/hulporganisatie Samen voor Goud de handen ineen. Al voor het derde jaar op rij.

„Goed om studenten te leren iets te doen zonder dat daar geld tegenover staat”, verklaart opleidingsmanager Marian Klein van het Hoornbeeck. „Waardering is een betere betaling.”

De inzet varieert van boodschappen doen tot schoonmaken. Of activiteiten organiseren tegen eenzaamheid. Dit jaar doen vijftien tot twintig derdejaars mee aan MDT. Door corona ligt het aantal iets lager dan de 25 van vorig jaar.

De deelnemer zijn echter enthousiast. „Het blijkt dat de studenten na afloop contacten blijven onderhouden met de mensen waar ze hulp hebben geboden.”

Studenten pleiten er bij Klein voor de vrijwilligheid te vervangen door een verplichting. „Zo leerzaam vinden ze het.” Het Hoornbeeck ziet af van dwang. Want MDT is vrijwillig.

Wel werkt de mbo-opleiding aan een verplichte MDT-achtige ervaring voor alle eerstejaars bij een wijkleerbedrijf, waar ze vrijwilligerswerk doen. Bovendien klopt het Hoornbeeck binnenkort voor beveiligers in opleiding wellicht aan bij defensie.

Klein ziet grote waarde in MDT. „Studenten leren anders te kijken naar de samenleving. Ze komen op probleemplekken die ze in de opleiding of tijdens stage nooit tegen zouden komen. Studenten komen bijvoorbeeld over de vloer bij mensen die geen zorg zoeken of geen zorg kunnen vinden door het bos aan bureaucratie. Mensen waar de gemeente ook geen zicht op heeft. MDT’ers vormen extra ogen en oren voor Gouda.”

Christenplicht

Refoscholen zijn amper actief met MDT, terwijl de vrijwilligersprojecten volgens Klein een invulling kunnen zijn van de burgerschapsdoelen die door de overheid verplicht zijn gesteld.

Elke refoschool zou maatschappelijke diensttijd moeten oppakken, vindt ze. „Als burgerplicht en christenplicht”, zo motiveert Klein. „Hulp verlenen via MDT geeft invulling aan zorg voor de naaste. Niet alleen aan de huisgenoten des geloofs; daar is hulp en mantelzorg goed geregeld. Christenen hebben ook een opdracht in de samenleving.”