Het hoofd van de Israëlische veiligheidsdienst Shin Bet, Nadav Argaman, is bang dat er opnieuw een politicus vermoord gaat worden. Zijn zorg is terecht. De politieke sfeer in het land is verscherpt.
Al eerder was er zo’n moord in 1995. Toen schoot een Joodse terrorist de Israëlische premier Jitschak Rabin dood. De dader was het oneens met de pogingen van Rabin om vrede te sluiten met de Palestijnen.
De moord op Rabin geschiedde niet in het luchtledige. Politici van Likud en activistische geestverwanten waren een lastercampagne gestart tegen de premier, die onder zijn sympathisanten bekend stond als staatsman met visie.
Vandaag is haatzaaierij ook aan de orde van de dag, vooral op de sociale media. Wat drijft dit keer de aanstichters?
Het is niet dat rechts bang hoeft te zijn voor vrede met de Palestijnen. De toekomstige premier Naftali Bennett is immers niet van plan landconcessies te doen die nodig zijn om vrede naderbij te brengen. Integendeel. Hij heeft zich uitgesproken voor de inlijving van land op de Westelijke Jordaanoever. Daar willen Palestijnen hun eigen staat stichten, voor zover daar nog enige hoop op is.
Dat Bennett de huidige premier Benjamin Netanyahu van Likud opvolgt, dát maakt zijn meest fanatieke achterban razend. Ook andere politici van Bennetts nationalistische Yaminapartij en die van Nieuwe Hoop, waaraan Gideon Sa’ar leiding geeft, lopen gevaar.
Het nieuwe kabinet wordt zondag ingezworen dus dat biedt Netanyahu’s aanhang zaterdag de kans om naar de synagoge te gaan om te proberen Knessetleden die de coalitie wel steunen op andere gedachten te brengen.
Ook hebben leiders van de ultra-orthodoxe partijen deze week geprobeerd het nieuwe kabinet als „een gevaar voor religie” weg te zetten. Ze noemden Bennett zelfs „kwaadaardig.” „De Joodse staat is in gevaar”, fulmineerde Shas-leider en minister van Binnenlandse Zaken Arye Deri. „De staat Israël verandert van uiterlijk en van identiteit.” Moshe Gafni (Verenigd Thora Judaïsme) vergeleek Bennet zelfs met de Bijbelse figuur van Korach, die tegen Mozes in opstand kwam en vervolgens door God werd gestraft: hij zakte weg in de aarde. Met zulke retoriek hebben ze de haat tegen Bennett verder aangescherpt.
Wat is nu precies dat de ultra’s zo woedend maakt? Onder Netanyahu genoten ze grote vrijheid. Zo bleek tijdens de coronacrisis dat ze de instructies van de staat naast zich neer konden leggen zonder dat dit grote gevolgen had. Onder Bennett zal die vrijheid mogelijk minder worden. En zullen de ultra’s de greep die ze hebben op het religieuze leven mogelijk verliezen. Zo is de nieuwe coalitie van plan om bij de Westelijke Muur een gebedsplaats aan te leggen voor conservatieve én liberale Joden. Precies daartegen hebben de ultra-orthodoxen zich altijd verzet.
Maar verrassingen zijn niet uitgesloten. Zo kan het gebeuren dat de ultra-orthodoxe partijen na enkele weken beseffen dat de hoop op terugkeer van Netanyahu is verkeken. Ze zullen dan met Bennett willen praten over regeringsdeelname, teneinde hun belangen zo goed mogelijk te beschermen.