Dagelijks ziet scheidingsadvocaat en mediator Anje Slootweg stellen die willen gaan scheiden. Door haar christelijke achtergrond staat ze veel christenen bij. Die vinden het fijn als iemand begrip heeft voor de gevoeligheden rond echtscheiding, ontdekte ze. Wat ze in gesprekken met hen ook zag: lang niet alle hulp vanuit christelijke kring helpt daadwerkelijk.

Dat was voor Slootweg en haar collega-advocaten Jan Willem van Dommelen en Maria de Jong reden om hun gedachten over scheiden in christelijk perspectief op papier te zetten. Het resulteerde eind mei in het boek ”Spiegelzalen. Reflecties op huwelijk en scheiding” (uitg. Groen), waarin de auteurs benoemen wat bij een scheiding van christelijke echtparen in de weg zit. Donderdag vindt er een onlineseminar plaats over hetzelfde thema.

Hoe zeer speelt echtscheiding in christelijke kring?

Slootweg: „Het aantal scheidingen ligt lager dan in niet-christelijke kringen, maar de problematiek is gemiddeld genomen groter. Dat komt doordat mensen langer tegen de bierkaai vechten. Komen ze bij mij, dan heeft de partner vaak alle krediet al verloren. Dit in combinatie met een kerkelijke gemeente waarin je je scheiding moet ‘verkopen’, maakt dat een scheiding in christelijke kring veel sneller of veel eerder escaleert.”

Wat gaat er zoal mis bij scheidingen van christelijke echtparen?

„Drie dingen zie ik vaak terug. Allereerst wordt scheiden als heel erg gezien –en dat is het natuurlijk ook– maar samen 90 jaar worden in een situatie van voortdurend conflict is volgens christenen dan minder erg. Bij christelijke stellen zie je daarnaast vaak dat ze naar de ander wijzen. Een vrouw beweert bijvoorbeeld dat haar man borderline, autisme of een andere stoornis heeft en dat ze daarom niet met hem verder kan leven. Bij christenen speelt dit meer, omdat scheiden eigenlijk niet mag. Dus moet je met een goed verhaal komen. Tot slot speelt de rouwcurve een rol. Ik zie vaak dat de ontkenningsfase gestimuleerd wordt door de kerkelijke gemeente. Er wordt dan gezegd: Blijven bidden, God kan een wonder doen. En hoe waar dat ook is, deze houding helpt mensen niet verder. Pas als ze kunnen verwerken wat er gebeurd is, kunnen ze verder.”

Schokkend, dat geloof scheiding brengt.

„Dat vind ik ook. Maar ik zie het wel vaak terug in mijn mediationpraktijk. Mensen kunnen zich gedurende hun huwelijk verschillend ontwikkelen. Als er iets in beweging is, is het wel geloof. Dat kan twee kanten opgaan: de een wordt bijvoorbeeld steeds strenger, terwijl de ander er steeds minder van gelooft. Het is moeilijk om met die verschillen te leven. Dan begrijp je elkaar niet meer in het meest essentiële van het bestaan.”

Het boek spreekt zich uit tegen het idee dat scheiden erger is dan elkaar jarenlang het leven zuur maken. Maar het huwelijk is toch een verbond? Is dat geen reden om scheiden zwaarder op te nemen dan andere zonden?

„Het huwelijk is inderdaad een hoog doel. Maar we leven in een gebroken wereld. Onze hoge doelen halen we van geen kanten. Kiezen tussen scheiden of bij elkaar blijven is vaak een hoogstpersoonlijke keuze tussen twee kwaden.”

De kerk is erg verlegen met echtscheiding. Hoe komt dat?

„Precies door dat verbond. Ambtsdragers willen raad bieden en er zijn voor mensen, maar tegelijk vertellen hoe het zit. Die combinatie is enorm lastig. Als broeders en zusters zijn we geroepen elkaar bij de les te houden in allerlei opzichten. Tegelijk zie ik hier een selectieve benadering. Er is onzichtbaar kwaad dat onbesproken blijft, maar door de zichtbaarheid van echtscheiding krijgen die mensen soms de volle laag.”

Wat is een christelijke houding ten opzichte van gemeenteleden die gaan scheiden?

„Zoals Jezus omgaat met de overspelige vrouw. De boodschap van dat Bijbelgedeelte is: we zijn allemaal net zo slecht, staan allemaal schuldig voor God. Sta dus naast mensen die –met de moed der wanhoop– scheiden als beste optie zien. Kom met liefde en genade, niet met de norm dat scheiden niet mag. Mensen krijgen het anders nog veel moeilijker met het proces van scheiden, en hun kinderen ook.”

Bestaat er zoiets als ‘een goede scheiding’?

„Niet scheiden is altijd beter. Waarmee ik niet wil zeggen dat je onder alle omstandigheden niet moet scheiden. Maar als je dan gaat scheiden, gooi dan niet meteen alle christelijke waarden overboord. Naastenliefde, respect, begrip richting de ex-partner: het is soms zomaar weg. Terwijl je ook na de scheiding de ander moet hooghouden en respecteren. Ook daar zie ik overigens mooie voorbeelden van.”

Het aangaan van een nieuwe relatie wordt niet veroordeeld in het boek. Tegelijk spreekt de Bijbel hier wel over. Hoe ziet u dit?

„Het boek is niet bedoeld om daar een visie over te uiten. Ik ben geen theoloog, dus waag me niet aan uitspraken daarover. Hetzelfde geldt voor de reden om te scheiden. Ik ga er niet over of die terecht is. Wel regel ik een scheiding alleen als ik erachter sta. Een enkele keer komt een stel uit paniekvoetbal naar mij toe. Dan stuur ik ze eerst terug naar een relatietherapeut.”

Verandert de visie op scheiden binnen christelijke kring?

„Ik heb niet die indruk. Wel komt scheiden steeds meer voor. De reactie is nog te vaak: het mag niet of we hebben het er maar niet over. Wij denken: als je accepteert dat er gebrokenheid is, juist dan kun je mensen echt nabij zijn. Ik zou graag zien dat deze manier van denken meer doordringt.”

Het seminar over scheiden in christelijke kring vindt online plaats op donderdag 10 juni van 19.30 tot 21.00 uur en is gratis te volgen. Meer informatie vindt u hier.