„Samenleving viert versoepelingen alsof er geen regels meer zijn"
De wereld is in de greep van de coronacrisis. Het kabinet zet op 5 juni de volgende stap in het versoepelen van de coronamaatregelen. Volg in dit liveblog de laatste ontwikkelingen rondom het coronavirus.
Advertentie
Bij het vaccinatiecentrum in Nieuwegein is het maandagavond enorm druk. Door een stroomstoring moesten er 1200 doses coronavaccin van Janssen worden weggeprikt, omdat ze anders niet meer bruikbaar zouden zijn. Honderden mensen kwamen voor niets en zijn door de GGD naar huis gestuurd, omdat er geen vaccin meer over was.
Mensen die kwamen waren niet zeker van een prik, want als de 1200 doses op waren, hadden ze pech. Volgens een woordvoerster van de GGD werden eerst inentingen aangeboden aan medewerkers van het vaccinatiecentrum en aan medewerkers van de Veiligheidsregio. Daarna konden vanaf 20.30 uur mensen zonder afspraak met identiteitsbewijs een prik krijgen.
„Wij hebben niet eens een bericht hoeven te versturen, het ging echt als een lopend vuurtje via whatsapp”, zegt de woordvoerster. „We zijn enorm blij dat er zoveel mensen komen. We wilden er alles aan doen om verspilling te voorkomen.”
De Janssen-vaccins kunnen in een koelkast worden bewaard. Door een stroomstoring, die werd veroorzaakt door een gesprongen waterleiding, werkte de koelkast niet meer en moesten de middelen maandag nog worden gebruikt. Het centrum blijft open tot middernacht om alles weg te prikken.
Vanwege de drukte zijn bijna alle medewerkers van het vaccinatiecentrum aanwezig om te helpen. „We hebben de mensen overal vandaan gehaald en ze helpen nu allemaal ter plekke”, stelt de woordvoerster.
Van het vaccin tegen het coronavirus van het Leidse Janssen is een prik nodig.
De samenleving heeft de versoepelingen van de coronaregels in het afgelopen weekeinde goed gevierd. Sterker nog: veel mensen gedragen zich alsof er al helemaal geen regels meer zijn, terwijl pas eind juni naar verwachting alleen de mondkapjesplicht en afstand houden nog voorgeschreven zijn. „Je houdt dat niet meer tegen, maar we blijven wel optreden tegen excessen”, zegt Hubert Bruls voorzitter van het Veiligheidsberaad en burgemeester van Nijmegen. Het beraad maakt zich vooral zorgen over de groepsvorming.
„We zitten met zijn allen in een bus die steeds harder gaat rijden op weg naar een groene vallei. Maar we moeten wel op tijd op de rem trappen, om te voorkomen dat die bus net voor het einde een ravijn in rijdt”, aldus Bruls. Hij wijst erop dat het aantal besmettingen op dit moment hoger is dan in juni vorig jaar. „Dat moeten we serieus nemen, het is nog niet gedaan. Je moet er niet aan denken dat er zelfs lokaal of regionaal toch weer strengere regels nodig zijn.”
Excessen zijn volgens de burgemeesters onder meer feestjes waar veel te veel mensen bij elkaar komen. Dat gebeurt volgens hen niet alleen onder jongeren, ouderen maken zich er ook schuldig aan. De voorzitters van de veiligheidsregio’s houden ook de situatie bij het EK voetbal goed in de gaten, dat komend weekeinde begint. „We lopen nooit op de zaken vooruit, maar als tientallen mensen met elkaar op straat naar de tv gaan kijken moeten we wel handhaven. Afstand houden is echt nog erg belangrijk.”
Woensdag worden 90.000 doses van het AstraZeneca-vaccin inclusief naalden en spuiten met het vliegtuig naar Suriname gestuurd. Dat meldt het ministerie van Volksgezondheid. Nederland steunt het land wegens de schrijnende en „zeer ernstige” situatie in Suriname, dat gebukt gaat onder een enorme coronagolf.
De vaccins die worden opgestuurd, kunnen direct worden gezet. Ze komen bovenop de 500.000 tot 750.000 doses AstraZeneca die later deze maand naar verwachting worden geleverd. Eerst was het idee om 40.000 doses AstraZeneca en 50.000 Moderna-vaccins te leveren, maar AstraZeneca „biedt Suriname nu meer soelaas”, omdat de eerste prik zo snel gezet kan worden.
Eerder stuurde Nederland al zuurstofcontainers, persoonlijke beschermingsmiddelen en medici naar Suriname.
Ook in het derde kwartaal van dit jaar kan de cultuursector rekenen op coronasteun. Demissionair minister Ingrid van Engelshoven (Onderwijs en Cultuur) schrijft in een brief aan de Tweede Kamer dat het kabinet het steunpakket verlengt en hier in totaal ruim 147 miljoen euro voor uittrekt.
Van het geld gaat 25 miljoen euro direct naar makers en voor lokale en regionale cultuur is 51,5 miljoen euro beschikbaar. Instellingen in de zogeheten ‘basisinfrastructuur’, zoals het Groninger Museum of festival Oerol, en instellingen met subsidies via de Erfgoed of rijkscultuurfondsen krijgen 45 miljoen euro. Omdat die al subsidie krijgen, hoeven ze geen extra aanvraag in te dienen maar krijgen ze het geld in juli dit jaar automatisch.
Het eerdere steunpakket, ter waarde van 414 miljoen euro, liep van 1 januari tot en met 30 juni van dit jaar. Inmiddels is ruim 2 miljard euro naar kunst en cultuur gegaan om de coronaschade in de sector te beperken. Dit is nog zonder de inkomenssteun voor zelfstandigen, de Tozo, meegerekend.
Van Engelshoven schrijft dat de eerdere steunpakketten cultuurinstellingen hebben geholpen om „een moeilijke periode door te komen”. Sinds afgelopen zaterdag zijn ook musea, bioscopen en theaters weer onder voorwaarden open. Nu de coronacijfers weer de goede kant op gaan, kan men zich weer „verheugen op alle schoonheid en verwondering” die cultuur te bieden heeft, aldus de minister.
Na vijftien maanden afwezigheid vanwege de beperkende coronamaatregelen is het Europees Parlement teruggekeerd in de Oost-Franse stad Straatsburg voor de maandelijkse plenaire zitting. Volgens voorzitter David Sassoli „is het een belangrijke dag om terug te zijn”, zei hij bij de opening van de zitting. „We hebben een vreselijke tijd achter de rug” verwees de Italiaan naar de duizenden Europese Covid-19-doden. „Straatsburg is het symbool van de eenheid en diversiteit in Europa”.
Bij zo’n driekwart van de huisartsenpraktijken lijkt de opkomst voor de coronaprik daar boven de 70 procent te zijn. Dat schat de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) op basis van wat zij van de huisdokters hoort.
Huisartsen zijn medio februari begonnen met vaccinatie met AstraZeneca, vooral van mensen van 60 tot en met 64 jaar en zogenoemde hoogrisicopatiënten.
De opkomst loopt wel zeer uiteen. „Van 30 procent tot 95 procent en alles daar tussenin.” De organisatie heeft geen harde cijfers. Toch denkt de club dat bij een vijfde van de praktijken zelfs meer dan 90 procent opkomst was. In een paar procent van de praktijken is de opkomst echter slechts tussen de 30 en 50 procent.
Veel mensen voelden aarzeling bij AstraZeneca wegens de gemelde zeer zeldzame, maar gevaarlijke bijwerkingen. Ook is de beschermingsgraad lager dan bij andere vaccins. Mensen die hebben geweigerd, komen alsnog in aanmerking voor een alternatief.
De geringe priklust van patiënten van bepaalde praktijken en in bepaalde wijken is wel zorgelijk, aldus de vereniging. „Hopelijk maken veel mensen daar gebruik van de mogelijkheid om zich alsnog te laten vaccineren.”
De animo onder studenten voor gratis zelftests in het hoger onderwijs is niet groot, meldt de Algemene Onderwijsbond (AOb). „Ook bij speciale sneltestlocaties valt de belangstelling tegen: in Groningen gaat de teststraat daarom dicht”, aldus de grootste onderwijsvakbond van Nederland.
De bond wijst erop dat ongeveer 789.000 studenten en 106.000 medewerkers zelftests kunnen bestellen. Maar tot vorige week maandag plaatsten studenten slechts 213.000 bestellingen. Bij medewerkers staat de teller op 53.000. „Grofweg de helft van de medewerkers en een derde van de studenten hebben de tests dus aangevraagd. En dan moeten ze hem nog gebruiken: staafje in je neus, draaien, druppelen en wachten”, stelt de Onderwijsbond.
Een van de redenen voor de lage testbereidheid is volgens de AOb dat testen niet verplicht is. „Wel of niet testen heeft geen merkbare gevolgen, en verreweg de meeste zelftests zijn negatief. Dan verliezen studenten kennelijk de motivatie.”
Sinds 5 mei kunnen studenten de zelftests gratis bestellen op www.zelftestonderwijs.nl. De tests zijn bedoeld om het onderwijs veiliger te maken.
Malta heeft zondag voor het eerst in een klein jaar geen nieuwe coronagevallen geregistreerd, meldt het ministerie van Volksgezondheid. Dat was sinds 25 juli vorig jaar niet voorgekomen.
Het kleine EU-land telt dankzij een voortvarend vaccinatieprogramma nog slechts 72 ziektegevallen. Ongeveer driekwart van de half miljoen inwoners heeft minstens één vaccindosis gekregen, wat volgens gezondheidsfunctionarissen betekent dat het eiland groepsimmuniteit heeft bereikt. Ruim 235.000 inwoners zijn volgens het ministerie volledig gevaccineerd.
Sinds maart vorig jaar heeft het eiland 30.571 gevallen van Covid-19 geregistreerd. Er zijn 419 personen overleden na een besmetting met het coronavirus.
Cafés in Malta konden voor het eerst sinds oktober hun deuren weer openen. Sinds 1 juni zijn toeristen weer welkom, mits ze een negatieve testuitslag kunnen overleggen als ze in het vliegtuig stappen.
Advertentie
Mocht het kabinet beslissen ook jongeren van 12 tot 18 jaar te laten vaccineren tegen het coronavirus, dan is het voor de GGD’en mogelijk haalbaar om daar begin september mee klaar te zijn, denkt voorzitter André Rouvoet van GGD GHOR Nederland. „Als we dat gaan doen, denk ik niet dat het tot heel grote vertraging leidt” in de vaccinatiecampagne, zei Rouvoet maandag op NPO Radio 1.
De GGD’en zouden het volgens de voorzitter van de brancheorganisatie „goed aankunnen” om ook jongeren te prikken. Een besluit daarover is nog niet genomen. „Mijn verwachting is dat het er wel aan zit te komen eerlijk gezegd”, blikte Rouvoet vooruit.
Het kabinet wacht eerst nog een advies van de Gezondheidsraad af, dat naar verwachting later deze week verschijnt. Diverse Europese landen, zoals Duitsland, Polen en Roemenië, hebben al besloten ook pubers in te enten tegen het virus.
Als het ook in Nederland zover komt, is het misschien wel haalbaar om hen in hetzelfde tijdsbestek twee prikken te geven als volwassenen uit de jongere leeftijdsgroepen, aldus de GGD-voorzitter in het programma 1op1. Dan moeten de GGD’en „de 12-tot 18-jarigen er op een verstandige manier bij doen”.
Jongeren van 16 en 17 jaar met bepaalde medische aandoeningen komen al langer in aanmerking voor coronavaccinatie.
Tussen zondagochtend en maandagochtend zijn 1490 nieuwe coronagevallen geregistreerd. Voor het eerst sinds 15 september komt het aantal positieve tests in een etmaal onder de 1500 uit.
Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft in de afgelopen zeven dagen 15.445 meldingen van positieve tests gekregen. Dat komt neer op gemiddeld 2206 per dag, en ook dat is het laagste peil sinds september.
Den Haag telde de meeste nieuwe gevallen. In de hofstad kregen zeventig inwoners te horen dat ze het virus hebben opgelopen. In Rotterdam werden zestig besmettingen bevestigd. Daarna volgen Amsterdam (57), Eindhoven (27), Zoetermeer (24), Utrecht, Den Bosch en Leeuwarden (elk 21). In 66 gemeenten testte helemaal niemand positief.
Het aantal sterfgevallen steeg met drie. Het gaat om een inwoner van Utrecht, iemand uit Venlo en een inwoner van Eijsden-Margraten. Het kan zijn dat zij al eerder zijn overleden en dat dit nu pas wordt geregistreerd. Bovendien zijn niet alle recente sterfgevallen verwerkt. Wanneer een coronapatiënt in het weekeinde overlijdt, wordt dat vaak op maandag doorgegeven aan het RIVM, waarna het in de cijfers van dinsdag wordt meegenomen.
Sinds het begin van de uitbraak zijn 1,6 miljoen Nederlanders positief getest. Van bijna 17.700 mensen is zeker dat ze aan het virus zijn overleden. De werkelijke aantallen liggen hoger.
De Nederlandse coronahulpverleners in Suriname treffen een land aan in volledige lockdown. In de uitgestorven straten van Paramaribo passeert slechts af en toe een auto of bromfiets van mensen die nog mogen reizen omdat ze als onmisbaar gelden. „Ik heb nog nooit zo snel door Paramaribo kunnen rijden. Het is echt rustig”, constateert de in Suriname geboren ic-verpleegkundige Melvin Boerleider. Hij arriveerde vrijdag met artsen Jeroen Schouten, Hanna Kroon en twintig andere collega’s uit Nederland om hun Surinaamse collega’s te ondersteunen tijdens de derde coronagolf in het land.
GGD-systemen kampten maandag met een landelijke storing, bevestigde een woordvoerder van koepelorganisatie GGD GHOR Nederland naar aanleiding van berichtgeving door RTV Noord. Hierdoor ontstonden er bij priklocaties vertragingen in het verwerken van gegevens. Ook waren er door de storing bij een aantal vaccinatielocaties fikse wachtrijen, onder meer bij het Martiniplaza in Groningen en in de regio Rotterdam.
De storing zat in het systeem waarin vaccinaties worden bijgehouden. „Het checkt of mensen een afspraak hebben staan. Ook komt het vaccinatiebewijs eruit gerold op het moment dat je gevaccineerd bent”, aldus de zegsvrouw. De storing was omstreeks 17.30 uur opgelost waarna alles weer normaal werkte en achterstanden weggewerkt konden worden.
Het kabinet laat een extern onderzoek doen naar de omstreden mondkapjesdeal met Sywert van Lienden. Demissionair minister Tamara van Ark, politiek verantwoordelijk voor de deal, vindt dat „de onderste steen boven” moet. Maandag of dinsdag stuurt zij een brief aan de Tweede Kamer waarin ze met meer details komt over het onderzoek.
De minister kreeg donderdag tijdens het coronadebat in de Kamer vragen over de mondkapjesdeal. Met de overeenkomst met de opiniemaker en CDA-lid Van Lienden was een bedrag van meer dan honderd miljoen euro gemoeid, waarmee het een uitzonderlijk grote deal was. De Kamer wilde weten waarom juist hij die opdracht wist binnen te halen, en of zijn politieke connecties daarin een rol hebben gespeeld. Van Lienden schreef mee aan het verkiezingsprogramma van het CDA.
Ook vroeg de Kamer of het gebruikelijk was dat de mondkapjes al voor levering werden afgerekend, zoals bij de deal met Van Lienden gebeurde. PVV-leider Geert Wilders zei dat de minister moest proberen de overeenkomst met het bedrijf van Van Lienden ongedaan te maken.
Van Ark zegde al toe een en ander uit te zoeken. Wie het onderzoek gaat uitvoeren en wat precies de onderzoeksvraag is, wil het ministerie nu nog niet zeggen omdat eerst de Kamer wordt geïnformeerd.
Ook Moderna wil dat zijn coronavaccin kan worden toegediend aan Europese kinderen van 12 jaar en ouder. Het bedrijf heeft daarvoor toestemming gevraagd bij de toezichthouder, het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) in Amsterdam.
Die waakhond keurde eerder het vaccin van Pfizer en BioNTech goed voor tieners. Meerdere Europese landen hebben inmiddels besloten om ook 12-plussers te vaccineren. Nederland wacht met een besluit tot de Gezondheidsraad er advies over heeft uitgebracht.
Moderna heeft ook Canada gevraagd het vaccin goed te keuren voor kinderen, en in de Verenigde Staten zal die vergunning eveneens worden aangevraagd.
Bij de laatste proeven kregen ongeveer 2500 kinderen van 12 tot en met 17 jaar oud het Moderna-vaccin toegediend. Niemand van hen liep het coronavirus op. Bovendien kregen ze geen ernstige bijwerkingen, het bleef beperkt tot onder meer hoofdpijn, vermoeidheid en pijn op de prikplek.
De Inspectie van het Onderwijs heeft tot nog toe niet handhavend opgetreden tegen middelbare scholen die nog niet helemaal opengaan. „We blijven inhoudelijk in gesprek met de schoolbesturen, dat is altijd de lijn geweest”, laat een woordvoerder weten. „Soms zit daar enige doorlooptijd in, het zou best kunnen dat een school die vandaag nog dicht is morgen alsnog opengaat.” Een „exact overzicht” heeft de inspectie op dit moment niet.
Iedereen die in 1985 of 1986 geboren is, kan vanaf maandag een afspraak maken voor een vaccinatie tegen het coronavirus. Het gaat om meer dan 239.000 mensen, die bij de prik het vaccin van Pfizer/BioNTech of dat van Moderna krijgen.
Het kan zijn dat sommige mensen uit 1985 en 1986 al zijn gevaccineerd omdat ze in de zorg werken of omdat ze een medisch risico lopen en dus voorrang hebben gekregen. Zij kunnen de nieuwe uitnodiging weggooien.
Het ministerie van Onderwijs verwacht dat maandag zeker 95 procent van de middelbare scholen weer volledig opengaat. De afgelopen drie maanden mochten leerlingen minimaal één dag per week fysiek naar school.
Ook gaan de meeste scholen die eerder aangaven te twijfelen of ze helemaal opengaan, volgens het ministerie weer volledig open. Scholen die toch deels dicht blijven, krijgen niet direct met sancties te maken, gaf de Onderwijsinspectie eerder aan.
Het aantal coronapatiënten in de ziekenhuizen is gedaald naar 998. Dat betekent dat er voor het eerst sinds 6 oktober vorig jaar minder dan duizend mensen met het longvirus in het ziekenhuis liggen, blijkt uit de laatste cijfers van het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS). Op 19 mei waren het er nog ruim 2000.
Het aantal nieuwe coronagevallen is in het afgelopen etmaal met 1596 toegenomen, meldt het RIVM. Dat zijn er 691 minder dan het weekgemiddelde, dat met dit nieuwe aantal op 2287 nieuw ontdekte coronabesmettingen per dag komt.
Zaterdag lag het weekgemiddelde nog op 2441. Toen kwamen er na een aanpassing 2145 nieuwe besmettingen bij, eerder werden er 2160 genoteerd.
Maakten ziekenhuizen zich vorig jaar nog ernstige zorgen over hun financiële gezondheid, nu blijkt dat ze het coronajaar opvallend goed hebben doorstaan. De instellingen kregen te maken met een extreem zware belasting en moesten veel reguliere behandelingen uitstellen. Dat dwong hen extra steun te vragen van overheid en zorgverzekeraars. Met resultaat. De jaarverslagen laten een gezond jaar zien, met in sommige gevallen betere prestaties dan in 2019, meldt het FD.
Honderdduizenden Nederlanders wachten nog op de registratie van hun coronavaccinatie in het centrale RIVM-systeem, meldt het AD. Die is straks nodig om eenvoudig met het coronapaspoort op reis te kunnen. De Landelijke Huisartsvereniging maant het RIVM om snel met een oplossing te komen.
Het Veiligheidsberaad van de 25 burgemeesters die voorzitter zijn van een veiligheidsregio bespreekt maandag in Utrecht hoe het gaat met de coronamaatregelen. Bij de bespreking zijn ditmaal geen ministers aanwezig. Gewoonlijk schuift justitieminister Ferd Grapperhaus elke week aan en vaak ook coronaminister Hugo de Jonge.
De Delta-variant van het coronavirus is naar schatting 40 procent overdraagbaarder dan de Britse ‘Alfa-variant’ die leidde tot de laatste lockdown. Dat zegt de Britse minister van Volksgezondheid Matt Hancock tegen Sky News. De minister baseert zich op de cijfers van de Scientific Advisory Group for Emergencies (SAGE), dat de regering adviseert.
De Britse premier Boris Johnson wil voor eind 2022 de hele mensheid vaccineren tegen het coronavirus. Hij gaat leiders van andere rijke landen volgende week aanmoedigen om zich daar ook voor in te zetten, bericht de BBC.
Johnson zei dat het „de grootste prestatie in de medische geschiedenis” zal zijn als het lukt om voor eind volgend jaar iedereen in te enten. Hij krijgt volgende week de kans om andere wereldleiders te overtuigen van de haalbaarheid van zijn plan. Dan komen de leiders van de G7-landen voor het eerst sinds het begin van de pandemie weer persoonlijk bijeen.
Marokko gaat vanaf 15 juni weer open voor internationale reizigers. Zowel de vliegvelden als de havens van het land zullen dan weer buitenlandse en Marokkaanse reizigers verwelkomen, meldt het ministerie van Buitenlandse Zaken. Ze moeten dan wel gevaccineerd zijn tegen het coronavirus of een negatieve PCR-test kunnen tonen.
Het aantal coronagevallen daalt zo hard, dat een belangrijke grens na lange tijd weer in zicht komt. Het dagelijkse aantal positieve tests kan binnenkort uitkomen onder de zogenoemde signaalwaarde. Als dat gebeurt, kunnen de ‘alarmbellen’ van de overheid na ongeveer 270 dagen stoppen met rinkelen.
De signaalwaarde staat op 7 besmettingen per 100.000 inwoners. Omgerekend naar heel Nederland betekent dit dat er ongeveer 1222 mensen in een etmaal positief worden getest. Die limiet was in juni vastgesteld, na de eerste golf en voordat de tweede golf zou beginnen. Als er veel besmettingen zijn, kan dat leiden tot veel ziekenhuisopnames. De zorg raakt dan overbelast en veel mensen zullen dan sterven. Om dat te voorkomen en de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan, zou de overheid misschien strengere maatregelen moeten nemen. Dat gebeurde dan ook: in oktober besloot het kabinet tot een gedeeltelijke lockdown en half december volgde een harde lockdown.
Vanaf maandag past Spanje de inreisvoorwaarden aan, meldt het ministerie van Buitenlandse Zaken. Alle reizigers uit Nederland moeten een negatieve PCR-test of antigeen sneltest laten zien die maximaal 48 uur oud is, waar die eerder nog 72 uur oud mocht zijn. Een officieel vaccinatiebewijs geeft ook toegang tot het land.
Vanaf maandag zetten alle GGD’en een stempel in de gele inentingsboekjes van de gevaccineerden die daar bij de priklocatie om vragen. Veel GGD’en deden dat al, maar nog niet allemaal.
Vorige week werd bekendgemaakt dat alle GGD’en vanaf maandag gaan stempelen. Na dat bericht op donderdag zijn er dezelfde dag nog 50.000 gele boekjes besteld bij uitgever SDU. Een aantal GGD’en is vrijdag al begonnen met stempelen.
Alle middelbare scholen moeten maandag verplicht hun deuren openen. Het is echter de vraag of alle scholen daartoe zullen overgaan. Bij de Inspectie van het Onderwijs zijn tientallen meldingen binnengekomen dat scholen heropening niet zien zitten. De inspectie heeft nog geen duidelijk overzicht van hoeveel scholen wel helemaal open willen gaan en hoeveel dat niet zullen doen.
Advertentie