Argentijnse econome werd Nederlandse koningin
Ze is intelligent, althans, volgens haar tante. Het was een van de eerste dingen die Nederland in 1999 te weten kwam over de nieuwe vriendin van de kroonprins. Inmiddels is Máxima Zorreguieta twintig jaar hier en leerde Nederland haar steeds beter kennen. Maandag viert de koningin haar vijftigste verjaardag.
KENNISMAKING – La Feria de Abril, een Spaanse feestweek die op tweede paasdag begint, bracht een plotselinge wending in Máxima’s levensloop: de Argentijnse econome ontmoette er de oudste zoon van het Nederlandse staatshoofd. Prins Willem- Alexander vloog vervolgens meermalen naar New York. Daar was Máxima in 1996 aan de slag gegaan in de financiële sector. Toen had ze er nog geen flauw idee van dat ze enkele jaren later „prinses der Nederlanden, prinses van Oranje-Nassau, mevrouw Van Amsberg” zou zijn.
Toen de relatie uitlekte, vroeg de kroonprins premier Kok te spreken om hem te vertellen wat overal al rondzong. De minister-president meldde de pers dat het nieuws „voldoende bijzonder is om te melden, maar niet bijzonder genoeg voor aanvullende mededelingen.” Die kwamen later wel, toen de relatie stand bleek te houden.
Op 30 maart 2001 werd de verloving van het prinselijk paar bekendgemaakt. In het najaar volgde een kennismakingstournee –die tegelijk een charmeoffensief was– langs alle provincies en de vier grote steden. Máxima kwam, zag en won de harten in. Door haar uitstraling en spontane optreden was ze al snel populair. Ze leerde Nederlands, maar raakte het Spaanse accent niet kwijt.
TROUWDAG – De Amsterdamse burgemeester Cohen voltrok het huwelijk op 2 februari 2002 in de Beurs van Berlage, in het hart van de hoofdstad. De trouwfoto’s werden in het Koninklijk Paleis gemaakt. Aan de overkant van de straat, in de Nieuwe Kerk, ging ds. C. A. ter Linden voor in de trouwdienst. Daarin participeerde ook de Argentijnse pater R. Braun.
FAMILIE – Máxima is de oudste van de vier kinderen van Jorge Horacio Zorreguieta (1928-2017) en zijn tweede vrouw, Maria del Carmen (1944). Ze kreeg twee broers, Martín en Juan. Máxima had een dertien jaar jongere zus, Inés (1984-2018). Uit het vorige huwelijk van hun vader waren drie dochters geboren.
Dat Máxima’s familieverleden beladen was, was snel bekend: haar vader was in de jaren 1976-1981 eerst onderminister en vanaf 1979 minister van Landbouw in Argentinië, ten tijde van de militaire junta. Zelf heeft hij altijd ontkend dat hij wist van de mensenrechtenschendingen en tienduizenden verdwijningen onder het regime-Videla. Premier Kok liet de rol van Máxima’s vader tijdens de dictatuur onderzoeken. Oud-minister Van der Stoel overtuigde Zorreguieta ervan dat hij niet bij het huwelijk van zijn dochter aanwezig kon zijn. Ook tijdens de inhuldiging van koning Willem-Alexander bleef Zorreguieta thuis. Naar de doopdiensten van zijn kleindochters kwam hij wel.
Op 8 augustus 2017 overleed Zorreguieta op 89-jarige leeftijd aan kanker. Toen negen maanden later Inés plotseling stierf, reageerde haar zus Máxima „zeer geschokt en zeer verdrietig.” Premier Rutte noemde het „intens verdrietig en hartverscheurend nieuws, dat nauwelijks is te bevatten voor hen die achterblijven.”
RELIGIE – Koningin Máxima behoort al haar hele leven tot de Rooms-Katholieke Kerk, al kondigde ze na haar komst naar Nederland aan zich op het protestantisme te oriënteren. Bisschop Van Luyn van Rotterdam verleende haar dispensatie om niet door een priester getrouwd te worden.
Voor het eerst heeft Nederland een roomse koningin. Eerder behoorden huwelijkspartners van de regerende Oranjevorsten steeds tot de Gereformeerde –vanaf 1816 Nederlandse Hervormde– Kerk, met uitzondering van koningin Anna Paulowna: de vrouw van koning Willem II bleef Russisch-orthodox.
In 2008 weersprak de Rijksvoorlichtingsdienst een bericht in een Argentijns weekblad dat Máxima 200.000 euro aan de tv-zender van een kardinaal in dat land zou hebben gegeven. Koning Willem-Alexander zei in 2015 dat hij het erg gevonden zou hebben als zijn vrouw zich verplicht had gevoeld protestants te worden. „De overstap van katholiek naar protestant lijkt misschien niet de grootst mogelijke sprong, maar als je het alleen maar doet omdat het moet, ben je niet eerlijk”, zei hij.
In april 2016 ging het koninklijk gezin op audiëntie bij de paus, zoals koningin Beatrix en prins Claus dat in 1985 ook hadden gedaan. Detail: als Willem-Alexander ook rooms was geweest, had Máxima in het wit mogen komen; als echtgenote van een protestantse vorst moest ze in het zwart verschijnen.
MOEDER – Drie dochters kreeg het kroonprinselijk paar. Amalia is inmiddels 17, Alexia 15 en Ariane 14. Toen de kinderen klein waren, was Máxima luizenmoeder en ging ze mee op schoolreisjes. Alexia wond er vorig jaar op Koningsdag geen doekjes om: „Ik vind, kijkend naar hoeveel werk mijn moeder altijd doet, dat ze het als moeder heel goed doet. Ze moet heel veel tijd besteden aan haar baan, natuurlijk, maar ze is er heel vaak. Zo niet, dan is er altijd weer iets wat we samen kunnen doen.”
MUZIEK – Als erevoorzitter van stichting Méér Muziek in de Klas reisde de koningin deze week het land door om bijeenkomsten bij te wonen over muziekonderwijs op de basisschool. Maandag was ze in Bourtange (Groningen) en het Gelderse Radio Kootwijk (Gelderland), dinsdag in Roermond (Limburg), Soest (Utrecht) en Lisse (Zuid-Holland). Zondag wordt in Amsterdam de show ”Koningin Maximá. Een leven vol muziek” uitgezonden.
PLEITBEZORGSTER – Reizen heeft Máxima inmiddels veel gedaan, niet alleen als koningin en bij bezoeken aan haar familie, maar ook in haar functie bij de Verenigde Naties: sinds 2009 is ze pleitbezorgster voor inclusieve financiering voor ontwikkeling. In die hoedanigheid adviseert ze de secretaris-generaal van de VN over het toegankelijk maken van financiële diensten. Ze reist –althans, vóór de coronatijd reisde ze– de wereld over om te bekijken en te bespreken of daarmee vorderingen worden gemaakt en hoe het nog beter kan.
VROUW NAAST DE VORST – De koningin heeft haar eigen werk én steunt haar man op zijn eenzame post. Dat doet ze met flair. Met haar enthousiasme verloochent ze haar Zuid-Amerikaanse afkomst niet.
Als echtgenote van het staatshoofd heeft koningin Máxima zitting in de Raad van State. Het afgelopen jaar was het koningspaar noodgedwongen minder zichtbaar. Op Koningsdag en bij de dodenherdenking waren ze er weer als vanouds, zij het zonder publiek.