Volgens de rechtbank hebben de 35-jarig Martin van de B. uit Barneveld en de 28-jarige Mathijs IJ. uit Nederhemert met hun stalreinigingsbedrijven ChickFriend en ChickClean de volksgezondheid in gevaar gebracht door opzettelijk een niet-toegelaten bestrijdingsmiddel op de markt te brengen en toe te passen. Ook hebben ze grote schade toegebracht aan de pluimveehouderij.

In de zomer van 2017 bleken 283 pluimveebedrijven besmet met fipronil, een insecticide dat onder meer in vlooienbanden van honden en katten zit. Het is niet toegelaten in de pluimveehouderij. De boerderijen werden langdurig geblokkeerd, miljoenen kippen werden geruimd en tientallen miljoenen eieren vernietigd.

De twee veroordeelden zetten tussen 2015 en 2017 fipronil in om vogelmijt (‘bloedluis’) in kippenstallen aan te pakken. Dat beestje is in de sector een bekende plaag. Pluimveehouders wisten niet wat er in het ‘wondermiddel’ van ChickFriend en ChickClean zat. De twee eigenaren hielden de samenstelling van hun middel bewust geheim, aldus de rechtbank.

De rechtbank gaat niet mee in het verweer van de twee ondernemers dat ze niet wisten dat het gebruik van fipronil tegen bloedluis verboden is. Ze hadden dat moeten navragen bij het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) of voedselwaakhond NVWA. Als professionele plaagbestrijders konden ze weten dat het toepassen van bestrijdingsmiddelen in Nederland aan strenge regels is gebonden.

Dat er niet daadwerkelijk mensen of dieren ziek zijn geworden door fipronil is geen reden om van veroordeling af te zien. Het is voldoende dat zoiets wel had kunnen gebeuren, oordeelt de rechtbank.

Het Openbaar Ministerie (OM) had tegen beide verdachten twee jaar cel geëist, waarvan een half jaar voorwaardelijk. De rechtbank heeft bij de bepaling van de straf meegewogen dat de affaire, die grote aandacht in de media kreeg, een negatieve impact heeft gehad op hun gezinnen. Om diezelfde reden krijgen de twee ook geen beroepsverbod in de agrarische sector opgelegd.

Tegen de bedrijven ChickFriend en ChickClean had het OM geldstraffen van 25.000 euro geëist. De rechtbank heeft die slechts voorwaardelijk opgelegd, omdat zo’n boete ten koste zou gaan van de schuldeisers. De rechtbank vindt het belangrijker dat het beschikbare geld naar de benadeelden gaat, zoals de getroffen pluimveehouders. Het is niet nodig om de ondernemingen strafrechtelijk stil te leggen omdat die in de praktijk al zijn beëindigd.

Advocaat Aart van Voorthuizen, raadsman van Martin van de B., is teleurgesteld over het vonnis. „Mijn cliënt is geschrokken. Als je een jaar celstraf krijgt, word je toch als een redelijke crimineel beschouwd.”

Van Voorthuizen kan nog niet zeggen of zijn cliënt in beroep gaat. „We nemen eerst de tijd om het vonnis te bestuderen.”