Voor het eerst vliegt een helikopter buiten de aarde
Mensen hebben al rondgewandeld op de maan en onbemande verkenners hebben op andere planeten gestaan en gereden. Maar alleen op de aarde hebben apparaten rondgevlogen en de omgeving verkend. Daar moet binnenkort verandering in komen, wanneer een helikopter van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA zijn eerste rondvlucht op Mars maakt.
De vliegmachine heet de Ingenuity (Vindingrijkheid). Hij is bijna een meter hoog en weegt ongeveer 2 kilo. Eind juli werd hij gelanceerd, als bagage in het laadruim van het Marskarretje Perseverance. Samen maakten ze de oversteek van 480 miljoen kilometer naar Mars en half februari landden ze daar, in een krater met de naam Jezero.
De Perseverance heeft inmiddels zijn eerste ritjes op Mars gemaakt. Afgelopen weekend zette hij de helikopter af op zijn nieuwe werkplek, een stuk grond dat zo glad is als een biljartlaken, zonder obstakels. Daarna reed de Perseverance weg, om de helikopter vrij baan te geven.
Wanneer de Ingenuity voor het eerst loskomt van de grond is nog niet zeker. De eerste vlucht is vooralsnog voorzien op 11 april, maar dit kan uitgesteld worden. Eerst wil de vluchtleiding zeker weten dat het apparaat goed werkt.
Bij de eerste vlucht gaan de rotoren 2537 keer per minuut draaien, oftewel 42 keer per seconde. In drie seconden gaat hij naar een hoogte van 10 meter. Daar blijft hij 30 seconden hangen, om vervolgens gecontroleerd op dezelfde plek te landen. Als die generale repetitie slaagt, kan de Marshelikopter daarna een keer of vijf rondvliegen, telkens enkele honderden meters verder. Hij houdt het waarschijnlijk ongeveer een maand vol op Mars.
De Ingenuity moet onder meer zien om te gaan met de lage luchtdruk op het oppervlak van Mars. Die is te vergelijken met de druk op 30 kilometer hoogte op aarde. Zo hoog kunnen aardse helikopters niet vliegen. Ook de batterijen opladen is moeilijk, Mars krijgt overdag ongeveer de helft van de zonne-energie op aarde. ’s Nachts worden de onderdelen aan boord blootgesteld aan temperaturen tot 90 graden onder nul.
Als de technologie op Mars blijkt te werken, kunnen helikopters helpen om een buitenaardse bestemming veel sneller te verkennen. Bij rijdende verkenners gaat dat heel traag en voorzichtig. Als een verkenner zomaar een dot gas zou geven, zou hij in een afgrond storten voordat de vluchtleiding kon ingrijpen. De Perseverance is de Formule 1-wagen onder de Marsverkenners met een topsnelheid van maar liefst 152 meter per uur.
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA vergelijkt het komende debuut van de Ingenuity met de eerste vlucht van een vliegtuig, bijna 120 jaar geleden. Een stuk stof van dat toestel van de gebroeders Wright zit in de Ingenuity, als aandenken.
