Omstreden theoloog Cees den Heyer overleden
De Nederlandse theoloog prof. dr. Cees den Heyer (78) is woensdag aan de gevolgen van een ernstig verkeersongeval overleden. Na het publiceren van een omstreden boek over verzoening (1997) mocht hij ternauwernood aanblijven als hoogleraar in Kampen.
De deze week overleden emeritus hoogleraar schreef vele boeken, onder meer over Jezus en Paulus. Maar hij zal vooral worden herinnerd als de theoloog die –samen met Harry Kuitert en Herman Wiersinga– binnen de toenmalige Gereformeerde Kerken in Nederland de klassieke verzoeningsleer bekritiseerde. De klassiek-gereformeerde overtuiging dat Christus aan het kruis op Golgotha plaatsvervangend de toorn van God over de zonde heeft gedragen, deed hem „weinig.”
Zelf zei de nieuwtestamenticus dat de commotie rond zijn boek ”Verzoening. Bijbelse notities bij een omstreden thema” eraan heeft meegewerkt dat hij, eerder dan hij van plan was, de Kamper universiteit moest verlaten. De gereformeerde synode besloot geen maatregelen tegen hem te nemen. Den Heyer was van 1971 tot 2002 verbonden aan de Theologische Universiteit Kampen (ThUK). Na zijn vertrek was hij tot 2007 werkzaam als docent Bijbelse theologie aan het Doopsgezind Seminarium in Amsterdam. Daarna ging Den Heyer definitief met emeritaat.
Oude schrijvers
In zijn theologisch zelfportret ”Ruim geloven” (2000) blikte Den Heyer terug op de weg die hij vanaf zijn kinderjaren aflegde. Opa en oma Den Heyer behoorden tot de bevindelijk gereformeerden. Zijn opa werd gesticht door Engelse en Schotse oude schrijvers. Zelf twijfelde Cees den Heyer, geboren op 6 april 1942 in Scheveningen, al in zijn jeugd aan de zekerheden van het gereformeerde bolwerk.
Verlaten
Den Heyer maakte als theologisch student de ontmanteling van het gereformeerde Schriftgezag mee. „Met een zekere trots” vermeldde de theoloog dat hij bij de afronding van dat proces, zichtbaar in het synoderapport ”God met ons” (1981), actief betrokken was. Er waren in gereformeerde kring „in feite geen reserves meer tegen historisch-kritisch onderzoek”, concludeerde hij.
Den Heyer vond dat de critici die stelden dat de Gereformeerde Kerken in Nederland „voorgoed het pad der vaderen” hadden verlaten, „een beetje gelijk hadden.” Zelf had hij naar eigen zeggen al afscheid genomen van de gereformeerde wereld waarin hij was opgegroeid.
