Afgelopen zondag was het moederdag in de Arabische wereld. Maar zelfs een bosje bloemen kon er voor veel Libanese huishoudens dit jaar niet meer af. Het land stapelt crisis op crisis en de hoge levensstandaard die veel inwoners tot voor kort genoten, is verleden tijd.

Elke sector merkt het. The National, een krant uit de Verenigde Arabische Emiraten, postte een filmpje over de Libanese bloemenindustrie. Die sector heeft afgelopen jaar meer dan 30 procent van de bloemen moeten weggooien. Niet omdat er iets mis mee was, maar simpelweg omdat er geen vraag meer naar is. En dus liggen ze te verpieteren op een vuilnishoop – als waren ze een eerbetoon voor een land dat ooit hoorde bij de groten der wereld, maar nu ten grave is gedragen.

Even een samenvatting van wat er in Libanon is gebeurd de achterliggende tijd, voor wie dat niet scherp op het netvlies heeft staan. Het nijpendste probleem is hyperinflatie. Vorige week bereikte de koers van de Libanese lira een nieuw dieptepunt. Voor een dollar moet je nu 15.000 Libanese lira betalen; dat was lange tijd 1500.

Verder zucht het land onder bijna 2 miljoen Syrische vluchtelingen, wijdverbreide corruptie, werkloosheid, terreur van Hezbollah, de gevolgen van de explosie die delen van Beiroet verwoestte in augustus 2020 en natuurlijk corona.

Zeker zeven plagen sleuren het land mee naar de afgrond. Leven is overleven geworden in Libanon. Van een bestemming voor wanhopige Syriërs wordt het land meer en meer zelf een gebied dat mensen willen ontvluchten.

Maar een overheid die de problemen echt aanpakt en transparant is? Vergeet het maar. Ook na de plagen die Libanon achter elkaar hebben getroffen, is er geen verbetering in zicht. Hezbollah, veruit de machtigste partij, werkt nog steeds alleen voor de sjiieten die hen goedgezind zijn. De maronitische partijen werken voor de maronitische christenen die op hen stemmen. Enzovoort, enzovoort.

Het is zelfs zo dat de plagen van Libanon voor een belangrijk deel toe te schrijven zijn aan dit gefragmentariseerde politieke systeem. Ga maar na. Waarom kon er gigantisch veel brandbaar ammoniumnitraat in de haven van Libanon liggen? Omdat niemand de macht had om op te treden. Waarom is de corruptie in Libanon zo schokkend hoog? Omdat de staat niet krachtig genoeg is om verantwoording van politici af te kunnen dwingen.

Deze gang van zaken leidt bij steeds meer waarnemers tot de conclusie dat het systeem in Libanon simpelweg niet meer kan worden gerepareerd. En wat doe je als reparatie geen optie meer is? Inderdaad: vervangen.

Maar een kapot politiek systeem vervangt zichzelf niet. Waarom zou het ook? De mensen binnen het systeem zelf, onder wie veel politici en ambtenaren, zijn er nog het beste aan toe.

Daarom valt moeilijk in te zien hoe Libanon uit deze neerwaartse spiraal weer omhoog kan komen. Misschien moet eerst het aantal van tien plagen gehaald worden voordat de politiek in de spiegel gaat kijken. Dat betekent de komende tijd nog heel wat meer sociaaleconomisch en financieel leed voor de gemiddelde Libanees.