Het stof van de explosie in Beiroet is nog niet neergedwarreld of grootmachten van dichtbij en veraf proberen hun invloed in Libanon uit te breiden. Van wie is het land van de ceder?
Het is het lot van Libanon. Met zijn achttien erkende religieuze gemeenschappen (waarvan de meeste overigens christelijk zijn) zijn er te veel gegadigden voor de macht. Dat levert in de nationale politiek grote problemen op, vooral doordat één partij –het sjiitische Hezbollah– zijn aanspraak op de macht met wapens kracht bijzet.
Door de grote sektarische verdeeldheid in Libanon kan de staat daar geen antwoord op geven. Hezbollah heeft hard z’n best gedaan om een staat binnen de staat te vormen en daar is de ”Partij van Allah” ook aardig in geslaagd. In sommige opzichten is de partij zelfs machtiger dan de Libanese staat.
Die politieke situatie is op zich al ingewikkeld genoeg, maar daar komt nog bij dat ook het buitenland graag een vinger in de pap heeft in de opgedeelde samenleving van Libanon.
Zo zou er geen Hezbollah zijn zonder Iran en daar maakt niemand een geheim van. In de laatste jaren heeft Iran alleen maar méér macht en invloed gekregen in Libanon.
De soennitische politici hebben op hun beurt beschermheren in de Golf – vooral in Saudi-Arabië, maar zij hebben aan macht moeten inboeten. De christenen hangen daar tussenin. Ze kiezen soms de ene, soms de andere partij. Er bestaat een grap onder christenen in Libanon: ben je een christelijke soenniet of een christelijke sjiiet? Ofwel: ben je voor invloed vanuit Iran of denk je dat het land met Saudi-Arabië beter af is?
En dat zijn alleen nog maar Iran en Saudi-Arabië. Er zijn nog genoeg andere buitenlandse gegadigden die hun invloed in Libanon willen uitbreiden. In het recente verleden heeft Syrië dat gedaan. Feitelijk fungeerde Libanon jarenlang als dependance van Damascus.
Nu Libanon hulp nodig heeft, zijn er nog weer andere gezichten die zich laten zien. De Franse president Macron is een van hen. Hij vloog vorige week naar Beiroet waar hij werd gefilmd terwijl hij inwoners van de geplaagde stad omhelsde. „Ik hou van je, Libanon”, twitterde hij vorige week in het Arabisch.
De vraag van het begin lijkt een eenvoudige vraag. Van wie is Libanon? Het meest logische antwoord is natuurlijk: van de Libanezen. Maar dat antwoord is helaas geen optie. Libanon zal door zijn geschiedenis en samenstelling altijd een sterke invloed vanuit het buitenland ondervinden.
Als dat zo is, laat het dan een invloed zijn die de buitenproportionele macht van Hezbollah weet in te perken. Frankrijk is daarvoor waarschijnlijk niet de beste kandidaat. Dat land wil de structuren van Hezbollah grotendeels intact laten, en het lijkt onwaarschijnlijk dat er echte verandering komt zolang die partij niet wordt aangepakt.
Voor alle duidelijkheid: het onderliggende probleem van Libanon is niet Hezbollah. Dat is het incompetente politieke systeem. Maar Hezbollah kon juist extreem machtig worden vanwege dat politieke systeem. Een van de grootste uitdagingen van Libanon en zijn vele buitenlandse minnaars is dan ook hoe ze de macht van Hezbollah kunnen inperken. Pas als dat gebeurt, zullen andere broodnodige politieke hervormingen werkelijk effect hebben.