De vaccinatiecampagne tegen Covid-19 is in Israël in een ware sneltreinvaart uitgerold. Zo’n 5,4 miljoen burgers hebben inmiddels de eerste prik gekregen; voor nog eens 1 miljoen mensen zal dat binnenkort gebeuren.
Daarmee is de Joodse staat de absolute koploper in de wereldwijde pogingen het virus via massale inenting tot staan te brengen. Voor veel landen geldt Israël inmiddels als lichtend voorbeeld en zij gaan graag met Jeruzalem in gesprek om te leren van de manier waarop de Israëlische autoriteiten de campagne hebben aangepakt.
Nu is het de dure plicht van een regering om op alle mogelijke manieren de gezondheid van de burger te waarborgen. Vanouds staat ook in het jodendom de beschermwaardigheid van het leven bijzonder hoog aangeschreven. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de moeite die Israël doet om de lichamen van gesneuvelde militairen uit handen van de vijand terug te krijgen.
Maar er zijn bij de Israëlische aanpak van de vaccinatiecampagne en de daaraan verbonden uitgifte van het zogenoemde groene paspoort wel de nodige kanttekeningen te plaatsen.
Juist bij een onderwerp als vaccinatie past een overheid de nodige terughoudendheid. Op geen enkele manier mag de regering gewetensdwang toepassen om haar burgers tot inenten te bewegen. Wat dat betreft is de discussie in Israël niet anders dan elders op de wereld.
De manier waarop de Israëlische minister van Volksgezondheid, Yuli Edelstein, met de vaccinatiecampagne en het groene paspoort omgaat, grenst op zijn minst aan het leggen van een forse morele claim op het gemoed van de Israëlische burger.
Vorige maand spoorde Edelstein de bevolking zeer nadrukkelijk aan om zich te laten inenten, omdat dat „een morele plicht en verantwoordelijkheid is.” Woensdagmorgen meldde hij op Twitter dat dankzij de invoering van het groene paspoort versoepelingen mogelijk zijn. „Is het dan geen schande dat u achterblijft?”, vroeg hij zich af, in een verwijzing naar mensen die zich niet laten vaccineren. De minister is niet de enige bewindspersoon die zich in dergelijke bewoordingen heeft uitgelaten.
Daarmee doet de regering geen recht aan gewetensbezwaren of andere problemen die mensen met vaccinatie kunnen hebben.
En in het algemeen geldt dat de juichstemming die momenteel in Israël –en overigens niet daar alleen– heerst over de successen in de strijd tegen corona best wat mag worden getemperd.
In het besef dat het overwinnen van de coronapandemie ten diepste niet van menselijke inspanningen afhankelijk is. En in de wetenschap dat er grenzen zijn aan de maakbaarheid van de samenleving. En al helemaal als het op zaken van ziekte en gezondheid aankomt.