Wereldwijd is kunstmatige intelligentie aan een sterke opmars bezig. Door de coronapandemie zal de toepassing ervan in de samenleving zelfs met vijf tot tien jaar versnellen. Veel weerstand is weggevallen door de noodzaak van werken op afstand. Een van de aanjagers van kunstmatige intelligentie is het verlangen om het menselijk brein te evenaren en zo mogelijk voorbij te streven. Voor sommigen ligt daarachter zelfs het ultieme doel om op deze manier het menselijk lichaam overbodig te maken en verder te kunnen leven als het lichaam sterft. Dat streven naar eeuwig leven door middel van goederen, kennis en machtige werken is al zo oud als de zondeval en je ziet het dan ook terug bij vele machtige heersers en koningen. Ook nu is dat verlangen nog springlevend.

Van een afstand bekeken is ons lichaam eigenlijk het laatste stukje natuur dat we als mensen niet goed onder controle hebben. Ziekte en dood zijn voor ons oncontroleerbaar. Te vaak gaat het daarmee net niet zoals we het zouden willen in ons leven. Ze gooien roet in het eten en laten onze plannen mislukken. Corona maakt dit nog eens extra duidelijk. Het is op het paniekerige af zoals alle middelen aangegrepen worden om deze ziekte en de bijbehorende dood onder controle te brengen en beheersbaar te maken. Kunstmatige intelligentie is daarbij een belangrijke schakel.

Kenmerkend voor technische hulpmiddelen en kunstmatige intelligentie in het bijzonder is dat ze zonder onze aandacht niets zijn. Als we aan onze auto geen aandacht besteden, kan hij niets, doet hij niets en is hij niets. Voor alles wat samenhangt met internet en de hele digitale wereld geldt dat nog veel sterker. Zonder onze aandacht is het minder dan een voorbijgaande gedachte en pure ijdelheid. Er rest niets dan een verzameling energievretende materialen die ook nog eens bijzonder moeilijk zijn te hergebruiken of te recyclen. Voor de natuur geldt iets heel anders. De natuur groeit en bloeit ook zonder onze aandacht. Al brengt ze ons dan niet de vruchten die wij graag zien.

Kunstmatige intelligentie moet gevoed worden met onze aandacht, wil ze iets zijn. Het is niet voor niets dat smartphones en andere digitale hulpmiddelen zoveel aandacht vragen. Zonder dat zijn ze niets en kunnen ze ook niets. Onze aandacht voor apps vormt voor de ontwikkelaars een onmisbare bron van kennis over menselijk leven en gedrag. Kennis en intelligentie die weer kunnen worden ingezet in de verdere zoektocht naar een leven zonder ons natuurlijk lichaam. De ultieme uitweg uit de macht van kunstmatige intelligentie is dan ook om er geen aandacht meer aan te besteden. De realiteit is echter dat het gebruik ervan enorm toeneemt vanwege alle aandacht waarmee ze gevoed is en nog gevoed wordt. We ontkomen dus uiteindelijk ook zelf niet aan het gebruik ervan. Of dat nu bewust of onbewust is.

Al die aandacht voor het hier en nu, voor onze werken en goederen leidt de aandacht af van God, onze Schepper, en Zijn werken. We kunnen onze aandacht tenslotte maar op één ding tegelijk richten. Daardoor verdwijnt ook de aandacht voor wat God ons vertelt over dood en eeuwig leven. Namelijk dat goederen geen nut doen op de dag van de verbolgenheid (Spreuken 11:4). Zelfs niet als die goederen ons schijnbaar eeuwig leven kunnen garanderen.

De auteur studeerde Sustainable Energy Technology en is docent aan de opleiding Werktuigbouwkunde op het Hoornbeeck College.