Het grootste vluchtelingenkamp op Lesbos, vlakbij zee, wordt „geteisterd door stormen, zware regenval en ijskoude nachten.” Jan de Beer zag er recent beelden van. „Bid voor deze vluchtelingen”, vroeg een Griekse hulpverlener hem. Die oproep geeft hij graag door.
De situatie op het Griekse eiland Lesbos houdt De Beer, opvangouder van een jongvolwassen vluchteling, al lange tijd bezig. Vorig jaar nam de christelijke jurist uit Zwolle het initiatief voor een petitie die door 896 predikanten, pastores en voorgangers werd ondertekend. Zij vroegen daarmee aandacht voor de „acute nood” van minderjarige vluchtelingen op Lesbos.
Op 2 september 2020 overhandigde De Beer de petitie samen met een kleine delegatie aan de Tweede Kamerleden Madeleine van Toorenburg (CDA) en Joël Voordewind (ChristenUnie). De ondertekenaars wilden van de twee christelijke regeringspartijen weten welke garanties zij hebben dat de door Nederland toegezegde opvang van 500 minderjarige vluchtelingen in Griekenland daadwerkelijk van de grond komt. Ook pleitten ze ervoor kinderen in Nederland op te vangen als dit in Griekenland niet lukt of als andere vluchtelingenjongeren „onvoldoende hulp ontvangen.”
Sinds het aanbieden van de petitie zit De Beer niet stil. Hij volgt de ontwikkelingen rond Lesbos, waaronder de omstreden Moriadeal, op de voet. Wekelijks verzamelt hij onder meer mediaberichten uit binnen- en buitenland en rapporten van ngo’s over vluchtelingen op de Griekse eilanden. Elke vrijdagavond verstuurt hij een weekbericht naar zo’n 1700 personen, onder wie de ondertekenaars van de petitie, alle Tweede Kamerleden, de kandidaat-Kamerleden van CDA, CU en SGP en belangstellenden.
Teleurstelling en hoop
De Beer kijkt „met een mix van teleurstelling en hoop” terug op de afgelopen vijf maanden. Teleurstelling, want hij ziet nog steeds weinig van de opvang die Nederland heeft toegezegd voor minderjarige vluchtelingen. „Op 7 mei 2020 zei staatssecretaris Broekers-Knol dat de regering ervoor zou zorgen dat in drie jaar tijd 500 minderjarigen in Griekenland worden opgevangen. Op 19 januari 2021 gaf ze aan dat er nu 32 plekken zijn opgevuld. Het gaat zo ontzettend traag. Hoe kan ik erop vertrouwen dat de andere 478 kinderen daadwerkelijk opvang krijgen?”
Hoopvolle tekenen ziet De Beer intussen ook. „Op het CDA-partijcongres stemde eerder deze maand ruim 81 procent van de leden voor een resolutie om de situatie van vluchtelingen in de Griekse kampen te verbeteren.” Hij wijst ook op de blijvende inzet van lokale kerken voor ontheemden op Lesbos. „Veel mensen zijn bewogen met wat daar gebeurt en willen dat de situatie verbetert.” Zo hielden tientallen kerkelijke gemeenten eind 2020 een wake van 500 seconden om aandacht te vragen voor de 500 minderjarige vluchtelingen voor wie Nederland zorg moet dragen.
Ds. A. C. van Voorst, predikant van de protestantse gemeente te Dinxperlo, begon half januari met het houden van een wekelijkse 500-secondenwake. Elke woensdagavond verzorgt hij deze online. In ruim 8 minuten geeft hij enkele berichten door uit het weekbericht van De Beer, waarna hij een gebed uitspreekt en christelijke meditatieve muziek laat horen.
„In augustus vorig jaar heb ik de petitie ondertekend. Inmiddels constateer ik dat er politiek gezien niet veel is veranderd. De situatie op Lesbos is alleen maar urgenter geworden. Daarom heb ik de kerkenraad voorgesteld nu met deze wakes te beginnen. Die was meteen enthousiast”, licht de predikant toe.
Hij ziet het als „roeping van de kerk om op te komen voor mensen die tussen wal en schip vallen.” De vluchtelingen op Lesbos vormen in zijn ogen zo’n groep. „Er zijn allerlei verdragen die op papier misschien goed zijn, maar waar mensen in de praktijk de dupe van worden. Ik hoop en verwacht dat de ogen van politici daarvoor geopend zullen worden en dat ze deze verdragen zullen repareren.”
Ook De Beer is gemotiveerd om zich te blijven inspannen voor betere hulp voor vluchtelingen in Griekenland. „Ik zie fundamenteel onrecht. Als beschaafd land laten we kwetsbare mensen in de steek. Ik vind het mijn taak als christen om de vinger op de zere plek te blijven leggen.”
Hij zegt dat de initiatiefgroep die vorig jaar de petitie opstelde, actief blijft zo lang het nodig is. „Gisteren wees iemand me op Micha 6 vers 8, waar het gaat over recht doen en trouw betrachten. Dat willen we doen door aandacht te blijven vragen voor de situatie op Lesbos.”
Barmhartigheid
Elke week sluit De Beer zijn nieuwsoverzicht af met een gebed voor Lesbos. Afgelopen maand schreef onder anderen ds. A. A. L. Aalderink, predikant van de christelijke gereformeerde kerk in Zwaagwesteinde, een gebed. Daarin vroeg hij onder meer God om hulp „om als land en als kerk trouw te zijn om Uw liefdevolle karakter te weerspiegelen, door barmhartigheid te tonen aan hen die geen thuis meer hebben.”
De predikant onderstreept het belang van het gebed, naast het doen van een appel op de politiek. „Ik snap dat de christelijke regeringspartijen te maken hebben met coalitieafspraken. Tegelijk vind ik het heel schrijnend dat de regering na de brand in kamp Moria op Lesbos niet meer dan honderd vluchtelingen in Nederland wilde opvangen. Elk passend initiatief dat aandacht vraagt voor de nood daar juich ik toe.”
Volgens de VN-Vluchtelingenorganisatie UNHCR zijn er wereldwijd ruim 70 miljoen vluchtelingen, waarvan enkele duizenden op Lesbos. Ds. Aalderink vindt de aandacht voor die laatste groep niet buitenproportioneel. „Veel plekken zijn ver van ons bed, maar Lesbos is dichtbij. De vluchtelingen daar doen een beroep op Europa. Dit komt op ons pad en daar moeten we ook als welvarend Nederland iets mee doen, al ontslaat ons dat niet van de plicht ook aandacht voor vluchtelingen elders in de wereld te hebben.”
