Drink minder frisdrank én minder vruchtensap, want die verhogen de kans op kanker. Die boodschap brachten Franse onderzoekers vorige week. Maar hoe schadelijk zijn suikerhoudende dranken nu echt? Serveren we op verjaardagen en feestjes voortaan alleen koffie, thee en water omdat al het andere vloeibaar gif is? Dat is overdreven, vindt zowel prof. Kiefte als prof. Katan. Kiefte is hoogleraar bevolkingsgezondheid aan het Leids Universitair Medisch Centrum; Katan is emeritus hoogleraar voedingsleer aan de Vrije Universiteit Amsterdam.

De studie is niet experimenteel, maar observationeel. Enige terughoudendheid in het trekken van conclusies is daarom op zijn plek.

Prof. Katan: „Volledig mee eens. Washington Postcolumnist Tamar Haspel noemde deze studie er terecht eentje uit de beerput van de voedingsepidemiologie.

De onderzoekers vroegen bij honderdduizend mensen naar honderden eetgewoonten, lichaamsmaten enzovoort. Vervolgens correleerden ze die met tientallen ziektes en vonden ze her en der een significante correlatie. Daar schrijven ze dan een publicatie over en een persbericht. Zoiets bewijst echter weinig tot niets. Dit artikel illustreert hoezeer deze tak van wetenschap, om met Haspel te spreken, in de stront zit. Vruchtensap is slecht voor je tanden en je gewicht, maar deze studie is geen bewijs voor een effect op kanker.”

Prof. Kiefte: „De studie is netjes uitgevoerd. Zo zijn de resultaten gecorrigeerd voor onder meer overgewicht en gewichtstoename. Maar het blijft een observationele studie. Daarom kan er niet uit geconcludeerd worden dat frisdrank kanker veroorzaakt. Andere factoren waarvoor niet gecorrigeerd is, zoals leefstijl en voedingspatroon, zouden het verband ook kunnen verklaren.”

Wie dagelijks 100 milliliter frisdrank drinkt, loopt volgens de Franse publicatie een 18 procent groter risico op kanker.

Prof. Katan: „Dat kun je echt niet concluderen. De kans is groter dat het verband puur toeval is.”

Kankercellen hebben suiker nodig om te kunnen vermenigvuldigen. Dus wie suiker consumeert, voedt daarmee zijn kankercellen.

Prof. Katan: „Mee oneens. Suiker gaat niet rechtstreeks naar kankercellen, maar wordt opgeslagen of verbruikt. Anders zou er ook een verband zijn tussen brood of bruine bonen –waar koolhydraten in zitten– en kanker.”

Prof. Kiefte: „Je spieren en hersenen hebben ook suiker nodig. Wel is waar dat kankercellen veel calorieën nodig hebben om te kunnen groeien. Minder eten is dus aan te bevelen, maar niet per se alleen suikerinname verminderen.”

Vruchtensap is even slecht als frisdrank.

Prof. Katan: „Mee eens. Beide bevatten ongeveer evenveel suiker. De hoeveelheid vezels in bijvoorbeeld versgeperst sinaasappelsap is verwaarloosbaar. De vitamine C die erin zit, is handig als je per schip naar India reist met alleen scheepsbeschuit, maar normaal krijg je er al voldoende van binnen.”

Lightfrisdranken bevatten minder tot geen suiker en zijn daarom gezonder dan suikerhoudende dranken.

Prof. Kiefte: „Lightfrisdranken zorgen inderdaad voor minder gewichtstoename, blijkt uit betrouwbaar experimenteel onderzoek. Minder duidelijk is of lightfrisdranken ook beter zijn met betrekking tot diabetes en hart- en vaatziekten.”