Met seculiere politici gaan SGP’ers nu amicaler om dan vroeger. En kreeg ds. Kersten in de Kamer hoon, z’n verre nazaten oogsten vaak respect. Toch is de kloof tussen de SGP en de rest dieper dan ooit.
Ds. Kersten (SGP): „Ik heb mij geplaatst op de bodem der oude gereformeerde leer.” Schaper (SDAP): „Wat? U hebt gesproken als een nageboorte uit de middeleeuwen.”
Zomaar een paar zinnen uit een interruptiedebatje in de Tweede Kamer, 5 mei 1925. Ze laten twee dingen zien. Ten eerste dat pittige, persoonlijke aanvallen geen uitvinding zijn van Wilders. Ten tweede dat de SGP voor seculiere politici jarenlang een anachronisme was.
Wat zat die Kersten –het debat ging over subsidie voor de drie jaar later in Nederland te houden Olympische Spelen– toch te zemelen over sportverdwazing en over op zondag rijdende treinen? Schaper begreep er niets van.
En zo was het haast altijd. Decennialang verkeerde de SGP aan het Binnenhof politiek én sociaal in een isolement. „Van samenwerking met andere partijen kwam het nauwelijks”, schrijven Hans Vollaard en Rick van Well in het deze week gepresenteerde boek ”Mannen van Gods Woord”.
Vergelijk dat eens met nu. De SGP werkt op alle niveaus samen met Jan en alleman. Met de levensgenieters van de VVD, met de roomsen van het CDA, en zelfs met het bij vlagen anti-christelijke D66. Politiek geïsoleerd? Van der Staaij en Dijkgraaf waren na 2010 bij Rutte kind aan huis.
En juist dat is het wat Vollaard en Van Well bij het honderdjarig bestaan van de SGP zo frappeert. Dat uitgerekend in een periode waarin er, door een vergevorderde secularisatie, voor het realiseren van haar idealen minder ruimte was dan ooit, de partij meer politieke verantwoordelijkheid droeg dan ooit en ook meer dan ooit samenwerkte met volstrekt andersdenkenden.
Inderdaad, fascinerend. Maar geheel onverklaarbaar? Dat toch ook weer niet. Zou het misschien zo kunnen zijn dat de partij en de gereformeerde gezindte zich in een tijd waarin de schil van het cultuurchristendom nog stevig om hen heen zat, een bepaald isolement konden veroorloven, ook omdat men nog weinig werd lastiggevallen en in eigen kring kon leven zoals men wilde? En dat men, toen de secularisatie voortschreed, wel meer naar buiten móést treden om niet onder de voet te worden gelopen?
Een andere vraag die bij al dat samenwerken met anderen kan rijzen, is in hoeverre dit de identiteit van de SGP verandert. Kleurt de partij op deze wijze niet gemakkelijk mee met haar omgeving? Verwatert zij niet? En: wordt de kloof met andersdenkenden niet steeds meer gedicht?
Voor dat eerste, meekleuren, is de SGP zeker niet immuun. Maar van dat tweede, het dichten van de kloof, zal niet zo snel sprake zijn. Immers, als de schildpad van de SGP drie centimeter opschuift, is de haas van de seculiere samenleving al weer drie meter verder.
Kijk maar naar het recente emancipatiedebat. SGP-woordvoerder Bisschop kreeg voor de moties die hij wilde indienen slechts met moeite vijf ondersteuners. Met zichtbare tegenzin staken vertegenwoordigers van progressieve partijen hun hand op. Nou, vooruit dan, omdat het onfatsoenlijk is iemand te verhinderen een motie in te dienen. Maar eigenlijk zijn de ideeën van deze politicus, over een gezin van één man en één vrouw, belachelijk. Toch? Komt die man soms uit de middeleeuwen?
