Analyse: band met de kerken weegt het zwaarst voor CGK
Het plan voor een Gereformeerde Theologische Universiteit (GTU) is van tafel. De generale synode van de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) ging dinsdag na lang vergaderen niet akkoord met de komst van de nieuwe orthodox-protestantse instelling. De band met de eigen kerken weegt zwaarder.
Het besluit van de synode, dinsdag in Nunspeet, betekent dat de Theologische Universiteit Apeldoorn (TUA) van de Christelijke Gereformeerde Kerken, de Nederlands Gereformeerde Predikantsopleiding (NGP) in Apeldoorn en de Theologische Universiteit Kampen (TUK) van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt (GKV) voorlopig gescheiden optrekken. Ze blijven samenwerken op wetenschappelijk gebied, maar niet binnen één instelling.
Obstakel
De vergadering die achter gesloten deuren plaatshad, was het sluitstuk van ruim tweeënhalf jaar intensief vergaderen en onderhandelen. De universitaire instellingen zochten samenwerking omdat het voor kleine theologische opleidingen zoals de TUA en de TUK steeds moeilijker wordt om het hoofd boven water te houden, ook op financieel gebied. De werkdruk is hoog en de overheid stelt steeds hogere eisen op het gebied van wetenschappelijke publicaties. Een nieuwe, brede orthodox-protestantse instelling moest de krachten bundelen.
De generale synode van de GKV en de landelijke vergadering van de NGK gingen dit voorjaar akkoord met de komst van de GTU, maar de uitspraak van de CGK-synode zet nu een streep door de plannen.
Het grootste obstakel vormde het zogenoemde verenigingsmodel. Een coöperatie van de drie onderwijsinstituten bleek wettelijk te ingewikkeld, dus zochten de partners naar een andere oplossing. Maar ook die kwam er niet. Het grote nadeel van het verenigingsmodel is dat er geen ruimte meer is voor synodale –direct kerkelijke– invloed op de universiteit. En daarmee zou de band met de kerken, die de CGK hoog in het vaandel hebben staan, veel zwakker worden. Onacceptabel, oordeelde de synode.
Vrouw in het ambt
Daarnaast is het ”nee” van de CGK-synode ingegeven door recente ontwikkelingen in de GKV. Zo gaven de vrijgemaakten dit voorjaar groen licht voor vrouwelijke ambtsdragers. Voor veel christelijke gereformeerden is dat echter een stap te ver.
Dan was er nog de bijdrage van de Gereformeerde Bond (GB) in de Protestantse Kerk in Nederland. De CGK-synode stelde in 2015 een aantal eisen aan de vorming van de GTU. Een daarvan was dat de Gereformeerde Bond „en/of” het Hersteld Hervormd Seminarie in Amsterdam „met inachtneming van hun mogelijkheden een substantiële bijdrage leveren” aan de GTU. Deze voorwaarde had te maken met de breedte van de CGK: heel de kerk moest zich in de nieuwe universiteit kunnen herkennen.
De hersteld hervormden haakten af. De GB deed dat niet, hoewel zijn eerste loyaliteit bij de Protestantse Theologische Universiteit (PThU) in Amsterdam en Groningen ligt. Met de GB werden intensieve gesprekken gevoerd, afspraken gemaakt. Maar die bleken onvoldoende om de CGK-synode over de streep te trekken.
Met hun ”nee” zijn de CGK weer terug bij af. Een plan B is er niet, dus ze zullen zich opnieuw moeten bezinnen op de toekomst van hun predikantenopleiding.
