Geflankeerd door Máxima betuigde koning Willem-Alexander woensdag in een video spijt over zijn trip vorige week naar Griekenland. Hoe opmerkelijk is dat? Drie kenners van het koningshuis reageren.
Menno de Bruyne:
„Het is opmerkelijk dat koning Willem-Alexander via een video de publiciteit zoekt en spijt betuigt over zijn reis naar Griekenland. Kennelijk voelde Willem-Alexander zich gedwongen zich tot het volk te richten. Of hij onder druk is gezet door premier Rutte, weten we niet. Dat is geheim van het paleis.
Ik kan me levendig voorstellen dat de koning en koningin geraakt waren door de reacties die loskwamen toen vorige week bekend werd dat ze naar Griekenland waren gereisd. Zeker op Twitter, toch een beetje een open riool, waren heel agressieve, lelijke en nare reacties te lezen. Tegelijkertijd lieten zich ook mensen horen die in fatsoenlijke bewoordingen lieten weten dat ze het de koning kwalijk namen dat hij in deze coronacrisis naar het buitenland wilde vertrekken.
Het koningspaar had kunnen voorzien dat hun reis naar Griekenland in coronatijd slecht zou vallen. Hun keus was daarom, zeker achteraf gezien, niet verstandig. In deze crisistijd zijn mensen angstig en boos. Er bestaat grote polarisatie. Bij het minste of geringste is er dan gedoe.
Maar ik wil ook nadrukkelijk gezegd hebben dat Willem-Alexander en Máxima ook maar mensen zijn die zo hun menselijke afwegingen maken. Ik kan me wel voorstellen dat ze op vakantie wilden naar Griekenland. In eigen land is het niet mogelijk om even uit te waaien tijdens een weekendje op Texel of een weekje in Zeeland. Ze worden overal herkend.
Daar komt bij dat er momenteel waarschijnlijk werkzaamheden in Huis ten Bosch plaatsvinden. Zelf zag ik de afgelopen tijd nogal wat bouwbusjes die kant op gaan. Dus ik kan me wel voorstellen dat het koninklijke gezin hun huis even wilde ontvluchten. Dat zou ik ook doen.
De koning eindigde woensdag zijn toespraak met: „We zijn betrokken. Maar niet onfeilbaar.” Een mooie uitsmijter. Zo maakt hij precies duidelijk hoe hij het ziet. Voorbije maanden hebben Willem-Alexander en Máxima op allerlei plekken in Nederland hun betrokkenheid getoond naar mensen die te lijden hebben onder de coronacrisis. Al die inspanningen en betrokkenheid kun je na dit incident niet zomaar bij het oud vuil zetten.
Er is een kras in het vertrouwen in het koningshuis gekomen. Een deuk wil ik het niet noemen. Pijnlijk is deze affaire wel. De volksgunst is buitengewoon wispelturig. Als je daar van afhankelijk bent, en dat is de koning, heb je geen makkelijk leven.”
Peter Rehwinkel:
„De excuses van de koning zijn passend. Het meest opvallend vind ik dat hij nadrukkelijk spreekt over een eigen besluit dat hij nam om terug te keren van vakantie. Daarmee kan de koning premier Rutte in een lastig parket brengen. Er mag immers geen verschil zitten tussen de opvattingen van de koning en de ministers die verantwoordelijk zijn voor zijn uitspraken. We weten niet of Rutte hem heeft geadviseerd om terug te komen. Formeel zijn de ministers, in dit geval is dat premier Rutte, verantwoordelijk voor beslissingen van de koning. Door in de video zo nadrukkelijk te spreken over zijn eigen besluit tast Willem-Alexander toch wel het geheim van paleis Noordeinde aan.
Er zit verschil in de uitlatingen van de koning van eind vorige week en van deze woensdag. Vorige week betreurde hij slechts de ophef in de media. Nu gaat hij verder en maakt hij zijn excuses. Beschouw het maar als een behoorlijke knieval. Het is de vraag of de Tweede Kamer nu een punt achter deze kwestie gaat zetten. Er was deze week ook weer ophef over het feit dat twee prinsessen nog een paar dagen in Griekenland bleven. Hoe zit het met het crisismanagement, vraag je je af.
Als koning Willem-Alexander in de video zegt: „Het doet pijn uw vertrouwen in ons beschaamd te hebben”, lijken me dat de juiste woorden. Het is echt een vervelende kwestie geworden. Het is voor hen zonde.
In zeven jaar tijd hebben Willem-Alexander en Máxima veel goodwill opgebouwd. Denk alleen maar aan hun inspanningen de afgelopen maanden tijdens de coronacrisis, of denk aan de speech van de koning tijdens dodenherdenking op de Dam. Nu hebben ze veel van die goodwill in een paar dagen tijd verspeeld. Vertrouwen komt te voet en gaat te paard. Dat terugwinnen van vertrouwen gaat wel een paar jaar duren. Deze kwestie laten ze niet zomaar even achter zich.”
Reinildis van Ditzhuyzen:
„Het is best uniek dat het staatshoofd zijn excuses aanbiedt. Hij heeft een heel harde les geleerd. Als ik me verplaats in het hoofd van de koning, begrijp ik zijn keus wel om tijdens de herfstvakantie naar Griekenland te willen reizen. Coronavoorschriften verbieden reizen naar dat land niet. Het punt is dat de koninklijke familie in eigen land niet ongestoord vakantie kan vieren. Een hotel, een restaurant, een bos, overal worden ze op de foto gezet.
Het hele jaar door werkt het koninklijke paar hard. Overal zijn camera’s. Hij moet voortdurend oppassen, mag nooit fouten maken. Zijn hemd kan nooit uit zijn broek hangen. Dan verschijnen daarvan meteen foto’s in de media. Dus ik begrijp heel goed dat ze er even heerlijk tussenuit wilden naar een plek waar ze niet worden bekeken. Toch had de koning moeten bedenken dat het qua beeldvorming niet goed is om tijdens de coronacrisis naar het buitenland te vertrekken.
We maken allemaal fouten. Met de excuses van woensdag is wat mij betreft de kous af. Of er een deuk zit in het vertrouwen in het koningshuis? Dat weet ik niet. Ik hoor in mijn omgeving niet zo veel mensen die schande spreken van deze kwestie.”
