Wel maakt de regering over twee weken opnieuw een balans op. Het nieuwe beleid, dat woensdagavond om 22.00 uur ingaat, was nodig omdat de aanscherpingen van twee weken geleden nauwelijks tot geen effect hebben gehad.

Het aangescherpte beleid, waardoor het sociale leven voor een belangrijk deel komt stil te liggen, is erop gericht het aantal contactmomenten tussen mensen te verminderen en daardoor het aantal besmettingen omlaag te brengen. Dat is nodig omdat ziekenhuizen anders vol dreigen te lopen.

Om burgers meer inzicht te geven in de vraag wanneer en waarom er strengere of juist minder strenge maatregelen komen, heeft het kabinet een zogeheten routekaart online gezet. Daarop is te zien dat er vier risiconiveaus bestaan: waakzaam, zorgelijk, ernstig en zeer ernstig. Zo gaat het risiconiveau van een veiligheidsregio omhoog van zorgelijk naar ernstig als er per week op 100.000 inwoners meer dan 150 mensen positief getest worden op corona. Worden er in een week meer dan 250 positief getest, dan verschuift het risiconiveau naar zeer ernstig.

Op de routekaart staat ook welke maatregelen er „in ieder geval” genomen worden bij elk van de vier risiconiveaus. Zo staat bij risiconiveau ernstig een „algehele sluiting van eet- en drinkgelegenheden.”

Op de huidige routekaart hebben acht van de vijfentwintig veiligheidsregio’s het predicaat zeer ernstig. Dit geldt voor Amsterdam-Amstelland, Rotterdam-Rijnmond, Haaglanden, Utrecht, Hollands-Midden, Zaanstreek-Waterland, Zuid-Holland Zuid, en Brabant-Zuidoost.

Dertien andere veiligheidsregio’s heten ernstig. Dat zijn Groningen, Friesland, Drenthe, Twente, Flevoland, Noord- en Oost-Gelderland, Gelderland-Midden, Gelderland-Zuid, Kennemerland, Gooi en Vechtstreek, Midden- en West-Brabant, Brabant-Noord en Limburg-Noord.

De situatie is het minst nijpend in IJsselland, Zeeland, Zuid-Limburg en Noord-Holland Noord. Daar geldt de status zorgelijk. Het laagste risiconiveau, waakzaam, is nergens van kracht.

Als de besmettingen verder oplopen, kan het kabinet als laatste stap nog een volledige lockdown instellen. Dan mag niemand meer bij iemand thuis op bezoek, zijn alle evenementen verboden, en mag er bijvoorbeeld op het mbo, hbo en wo alleen nog maar online worden lesgegeven.

Acht opvallende maatregelen

Vanaf de leeftijd van 13 jaar dient iedereen in publieke binnenruimtes een mondkapje te dragen. Dat is nu nog een dringend advies, totdat het verplicht dragen van een mondkapje juridisch onderbouwd is. In het voortgezet en hoger onderwijs draagt iedereen een mondkapje buiten de les.

Alle eet- en drinkgelegenheden moeten vanaf woensdagavond 22.00 uur de deuren sluiten. Afhalen van maaltijden blijft wel mogelijk. Hotels kunnen wel open blijven.

Winkels in de detailhandel moeten uiterlijk om 20.00 uur sluiten. Koopavonden worden afgeschaft. Levensmiddelenwinkels mogen wel later dan 20.00 uur openblijven. Tussen 20.00 en 07.00 uur mogen er geen alcohol of softdrugs meer worden verkocht of bezorgd. Het is niet toegestaan om tussen 20.00 uur en 07.00 uur alcohol of softdrugs op zak te hebben of te nuttigen in de openbare ruimte.

In binnenruimtes waar mensen zitten, bijvoorbeeld in theaters, bioscopen en concertzaken, geldt een maximumaantal personen van dertig. Geen enkele culturele instelling krijgt daarin nog een uitzonderingspositie. Kerken en vergaderingen van de Staten-Generaal, gemeenteraden en Provinciale Staten zijn vanwege grondwettelijke redenen wel uitgezonderd van dwingende regels. „Maar niet alles wat formeel mag, hóéft ook”, voegde Rutte hier dinsdagavond aan toe.

Thuis mogen maximaal drie personen per dag worden ontvangen. Rutte: „Dus niet ’s morgens drie en ’s middags weer drie.” Binnen en buiten bestaat een toegestane groep uit maximaal vier personen van verschillende huishoudens.

In de detailhandel worden afspraken gemaakt over strikte naleving van de protocollen. Als het te druk wordt of de basisregels worden niet nageleefd, dan kan een locatie deels of helemaal worden gesloten. De handhaving wordt aangescherpt. Op zogenaamde doorstroomlocaties (onder meer bibliotheken en musea) geldt dat bezoek moet plaatsvinden op basis van een reservering per tijdvak.

Volwassenen mogen alleen sporten op 1,5 meter afstand en alleen individueel of in teamverband met niet meer dan vier mensen. Wedstrijden zijn niet toegestaan.

Burgers wordt aangeraden zo min mogelijk te reizen. Mensen moeten zoveel als kan thuiswerken. En voor de herfstvakantie: ga zo min mogelijk naar het buitenland, volg de reisadviezen van Buitenlandse Zaken, blijf zoveel mogelijk op je vakantieadres, beperk het aantal uitstapjes en vermijd drukke plekken.