Aan ruimte geen gebrek bij het kerkgebouw aan de rand van het Zuid-Bevelandse dorp. Achter het parkeerterrein ligt een stuk grond braak. „Dat waren volkstuintjes, maar daar is niet zoveel belangstelling meer voor”, zegt ouderling A. Weststrate. In 1920 had de gemeente de keuze: het perceel helemaal kopen, of helemaal niet. Het werd: helemaal.

Voordien liepen de leden uit Nieuwdorp naar de kerk in Borssele: 7 kilometer heen, 7 kilometer terug. Vanuit Lewedorp was het zelfs 10 kilometer. In 1907 werd dan ook een afdeling in Nieuwdorp gesticht. Twee gekoppelde woningen werden het eerste kerkgebouw. Ouderlingen uit Borssele kwamen preeklezen. Pas bij de instituering op 26 augustus 1920 kreeg Nieuwdorp eigen ambtsdragers.

Een jaar later was er een nieuwe kerk. Die staat er voor een deel nog steeds, oorlogsgeweld ten spijt. Nadat Zuid-Beveland in 1944 was bevrijd, trof een Duitse granaat een geallieerde munitiewagen. Door de explosie raakte de kerk ontzet. Sindsdien zat in beide zijmuren een flauwe bocht. Toen de voorgevel steeds meer naar buiten boog, werden er in 1962 steunkolommen tegenaangemetseld. Die staan er nog steeds, voor een deel in de hal die tijdens de verbouwing in 1988 werd toegevoegd. Beide zijmuren werden toen vervangen en de kerkzaal werd verbreed.

Uitbreiding

Er zijn nieuwe uitbreidingsplannen, al staan die door de coronacrisis even op een laag pitje. „Het is de bedoeling de kerkzaal met 36 meter naar achteren te verlengen, zodat er meer ruimte ontstaat”, zegt diaken W. C. de Visser. „Tijdens twee van de drie zondagse diensten zit de kerk helemaal vol, terwijl de banken te dicht bij elkaar staan. We hebben ook meer ruimte achter de kerk nodig: we hebben nu maar één zaaltje. Via een schuifwand is die met de bibliotheekruimte uit te breiden, maar dan is het nog steeds klein.”

Weststrate: „De catechisaties zijn over drie avonden verdeeld, omdat er maar één groep tegelijk terechtkan. De belijdeniscatechisanten komen in de consistoriekamer bijeen. De +16-jeugdvereniging vergadert in de kantine van een uienhandel.”

Doordat jongeren wegtrokken –vooral naar Goes– en doordat enkele gezinnen bij de aanleg van het havengebied hun huis kwijtraakten, daalde het ledental van 332 naar 230. Na dit dieptepunt in 1983 kwam er groei. „Meest van binnenuit: jongeren bleven nu en er kwamen mensen van elders vanwege de huizenprijzen. Van 1993 tot 2012 waren er meer doopleden dan belijdende leden”, zegt De Visser. „De meeste leden wonen in Nieuwdorp, maar we hebben er ook nogal wat in Lewedorp”, zegt Weststrate. Zijn vader, C. Weststrate (91) –ouderling in de jaren 1960-2005–, beschreef de geschiedenis van de gemeente bij het 80-jarig bestaan. Nu wordt gewerkt aan een uitgebreide heruitgave.

Predikant na 95 jaar

Toen de voormalige kosterswoning in 2006 te koop kwam, had de kerk het eerste recht van koop. Nadien verbleven gastpredikanten in het huis. Toen de gemeente in 2015 voor het eerst een eigen predikant kreeg, werd de woning vervangen door een pastorie.

Ds. A. J. de Waard vertrok in juni naar Urk, maar kwam op 26 augustus terug om een herdenkingsdienst te leiden: op die datum was het een eeuw geleden dat ds. G. H. Kersten de gemeente institueerde. Destijds waren er 153 leden. Nu zijn het er 365.

Erfdeel op Beveland, toen en nu

Sommige gemeenteleden uit het kleine, afgelegen Nieuwdorp kregen landelijke bekendheid. Van Jane Witte-Welleman (1897-1954) verscheen een levensbeschrijving, ”Uit genade zalig”. Haar zoon Joh. Witte (1934-2011) werd ouderling en later –in België– evangelist, diens kleinzoon P. D. den Haan predikant.

In het herdenkingsboek van C. Weststrate, ”Kleine kracht” (2000), worden ook voorvallen uit het leven van Rika Murre-Westerweele (1882-1964), Maria Murre-de Kok (1897-1969) en een aantal ouderlingen weergegeven. „Er waren ook stillen in den lande”, zeggen diaken W. C. de Visser en ouderling A. Weststrate. „De Heere heeft hier nog steeds een erfdeel en ook onder jongeren is er beslag van Zijn Woord.”