De elektrische fiets heeft het verkeer er niet veiliger op gemaakt
Deze week werd bekend dat het aantal dodelijke fietsongevallen sterk is toegenomen in de categorie 70-plus. Ik meen dat dit te wijten is aan een optelsom van factoren.
Aanvankelijk had ik deze week een column op het programma staan over de toegenomen drukte op de fietspaden. Dat is een op zichzelfstaand probleem dat een eigen hoekje in de krant verdient en een bijbehorende slotsom. In dit verband valt het te beschouwen als context en als een van de oorzaken. Verkeersveiligheid staat niet los van verkeersdrukte, hoewel dat verband tegelijk niet lineair is.
Voor ouderenbond ANBO was de toename van het aantal dodelijke fietsslachtoffers reden om te pleiten voor nader onderzoek, maar die moeite kan men zich besparen. Wie regelmatig fietst, ziet vanzelf waar de knelpunten zitten en komt al snel tot een opsomming van risicofactoren. Zo heb ik onderweg ooit een oudere mevrouw overeind geholpen die vanuit stilstand was omgevallen en zich op eigen kracht niet meer van haar elektrische fiets wist te bevrijden.
Juist op een leeftijd dat het lastiger wordt het evenwicht te bewaren en de spierkracht zienderogen afneemt, stappen veel ouderen over op een elektrische exemplaar dat soms wel tien kilo meer weegt dan een standaard fiets. Het wisselt per model, maar er zijn elektrische fietsen in omloop met een totaalgewicht van bijna dertig kilo. Hoe dan ook is het waarschijnlijk de zwaarste fiets die men ooit heeft gehad.
Een ander risico is dat fietsers met een accu bij een brug of helling teveel vertrouwen op de elektrische aandrijving, terwijl het beter zou zijn om af te stappen. Ook hier heb ik ooit met eigen ogen gezien hoe een oudere mevrouw op een houten brug ten val was gekomen, met ernstig handletsel tot gevolg. Wie beschikt over een sterke accu, heeft de neiging de eigen kracht te overschatten, terwijl de spiermassa door de elektrische ondersteuning juiste extra snel afneemt.
Grootste manco is de hoge snelheid, voor Veilig Verkeer Nederland reden om ervoor te pleiten deze te begrenzen tot maximaal 20 kilometer per uur. Dat lijkt mij persoonlijk nog aan de hoge kant, want uit ervaring weet ik dat je als 55-plusser op eigen kracht niet veel harder gaat dan 15 kilometer. Je kunt ook zeggen dat het lichaam een snelheid kiest die past bij de leeftijd en het reactievermogen.
Sneller
Wie op hoge leeftijd op een elektrische fiets overstapt, rijdt daarmee niet zelden harder dan hij ooit in zijn leven heeft gedaan en vele malen sneller dan hij op eigen kracht zou kunnen. Doordat het lastiger is worden het hoofd en bovenlichaam te draaien, gebeurt het nogal eens dat mensen van die leeftijd oversteken of invoegen zonder opzij te kijken en dus ook zonder acht te slaan op het overige verkeer.
Een 70-plusser op een racefiets zal vaak niet veel sneller gaan dan een kilometer of twintig, terwijl hij vrijwel zeker een valhelm draagt. Onderweg loopt hij het risico te worden ingehaald door leeftijdsgenoten op een elektrische fiets die hem voorbij suizen zonder hoofdbescherming. Dat is niet alleen de omgekeerde wereld, maar ook een beetje vragen om ongelukken.
De auteur is publicist. Reageren? hormann@refdag.nl
