Hoe de Black Lives Matterbeweging begon
De beweging Black Lives Matter (BLM) laat de laatste weken wereldwijd van zich horen. Maar wat willen de actievoerders precies bereiken en wie zijn zij?
Allereerst: Black Lives Matter is geen organisatie. Het is een gedecentraliseerde beweging, die dan hier en dan daar spontaan tot actie komt. Van centrale aansturing is geen sprake. Een van de vooraanstaande BLM-activisten. Johnetta Ezlie, stelt: „Er is geen eenhoofdige leiding, iedereen is leider.” Daarin onderscheidt de beweging zich van eerdere Afro-Amerikaanse burgerrechtenbewegingen, die een strakke organisatiestructuur kenden met een leider als boegbeeld. Bekend voorbeeld is ds. Martin Luther King.
Dat neemt niet weg dat BLM een duidelijk doel voor ogen heeft: protesteren tegen alle vormen van geweld tegen zwarten.
BLM ontstond in 2013 toen de burgerwacht George Zimmerman uit Sanford (Florida) werd vrijgesproken van het doodschieten van de Afro-Amerikaanse tiener Trayvon Martin. Burgerrechtenactiviste Alicia Garza postte toen op Facebook „een liefdesbrief aan zwarte mensen” waarin ze schreef: „Our Lives Matter; Black Lives Matter.” Hierop reageerde kunstenares Patrisse Cullors met de hashtag #BlackLivesMatter.
De actie van deze zwarte vrouwen kreeg een jaar later landelijke bekendheid toen ze de eerste protestbijeenkomst organiseerden in de stad Ferguson (Missouri) naar aanleiding van het doodschieten van een zwarte tiener, Michael Brown, door politieagent Darren Wilson. Het beeld in de media was: de politie vuurt twaalf kogels af op de ongewapende tiener. Later bleek uit een rapport van Obama’s ministerie van Justitie dat de jongeman in een worsteling probeerde het wapen van de politieman af te pakken.
Naar aanleiding van dit politieoptreden braken er in Ferguson rellen uit. BLM wilde een vreedzaam protest. Daarbij verhief ze de laatste woorden van Michael Brown „Hands up, don’t shoot” tot haar slogan.
Sinds de gebeurtenissen in Ferguson heeft BLM bij allerlei incidenten van racisme protesten georganiseerd. Inmiddels zijn er naar het Amerikaanse voorbeeld in tal van landen vergelijkbare initiatieven ontstaan. Hoewel de beweging nog altijd geweldloze protesten voorstaat, blijken de demonstraties geregeld te ontaarden in rellen en plunderingen. Critici, ook binnen de zwarte gemeenschap in de VS, zeggen dat door het ontbreken van goede, centrale leiding BLM zich onvoldoende verzet tegen de participatie van „revolutionaire of anarchistische” groepen.
Daarnaast zeggen verschillende vertegenwoordigers van de Afro-Amerikaanse gemeenschap dat BLM zich teveel richt op het politiegeweld jegens zwarten en te weinig oog heeft voor het geweld binnen de zwarte kring zelf.
De beginselverklaring op de website van BLM stelt dat de beweging zich verweert tegen elke vorm van discriminatie van zwarte mensen, „ongeacht de werkelijke of vermeende seksuele identiteit, genderidentiteit, genderexpressie, economische status, vermogen, handicap, religieuze overtuigingen of ongeloof, immigratiestatus of woonplaats.” Daarnaast wordt expliciet aandacht voor transgenders gevraagd.
Met name de visie van BLM op seksualiteit en emancipatie van transgenders is reden dat veel evangelicals in de VS zich niet thuis voelen bij deze beweging. De bekende conservatieve evangelical Albert Mohler stelde vorige week dat hij de slogan van BLM steunt, maar dat hij zich vanwege de organisatie, de tactiek en vooral de visie op seksualiteit toch van de beweging distantieert.
