Crisisbestrijder Rutte oogst lof, maar blijft dat zo?
Tijdens de coronacrisis stijgt de VVD van Mark Rutte als een komeet in de opiniepeilingen. De premier oogst vooral lof voor zijn strijd tegen het virus. Maar blijft dat zo?
Een heuse fansite voor de premier. Die lanceerde Niels Bakker (28) uit Soest kort na de massaal bekeken televisietoespraak van Mark Rutte half maart. Bakker, zelf een „trouwe” ChristenUnie-stemmer: „Ik zei tegen mijn vrouw: „We hebben mazzel dat in deze crisistijd zo’n premier aan de macht is.” Iemand die impopulaire beslissingen durft te nemen, zoals het land in lockdown gooien. Mooi vond ik ook dat Rutte PvdA’er Van Rijn aantrok als invalminister. Hoewel de PvdA niet in het kabinet zit. Ruttes doel is: de crisis oplossen.”
Bakker vindt dat Rutte zich bedient van „meesterlijke communicatie.” „Dat gold niet alleen voor de tv-toespraak half maart. Een paar maanden later, toen mensen de coronavoorschriften minder in acht namen, beklemtoonde de premier dat we er nog even voor moeten gaan. Hij weet dan mensen toch weer te motiveren.”
Positiviteit
Op ruttebedankt.nl stroomden de steunbetuigingen voor de minister-president binnen. Bakker bekeek ze allemaal en filterde er een paar scheldkanonnades uit. Zo’n 1600 boodschappen van Rutte-fans op de site (die inmiddels uit de lucht is) stuurde de Soestenaar door naar de VVD. „Als christen vind ik het belangrijk om positiviteit te bevorderen, juist ook in crisistijd. Het is immers maar al te makkelijk om iemand af te kraken.” Bakker zal zijn stem niet uitbrengen op de VVD. „Bezuinigingen van die partij in de zorg en het politiewezen maken me niet vrolijk.”
De VVD spint garen bij het optreden van Mark Rutte, hét boegbeeld in de strijd tegen corona. De partij klimt naar 44 zetels, een historisch hoog aantal. Dat zijn er 17 meer dan aan het begin van de coronacrisis, bleek uit de deze week gepubliceerde peiling van Ipsos en EenVandaag. Alle andere partijen komen niet hoger dan 15 virtuele zetels.
Ook buiten de grenzen oogst Rutte lof. Britse media meldden afgelopen week dat Rutte de laatste weken zijn moeder niet bezocht en zo coronamaatregelen in acht nam. Ruttes moeder overleed op 13 mei. De Britse pers zet de handelwijze af tegen het optreden van topadviseur Dominic Cummings. De rechterhand van premier Boris Johnson zou de coronaregels hebben overtreden door honderden kilometers te reizen naar familie.
Klinkende zege
Stevent de VVD dankzij crisismanager Rutte af op een klinkende zege bij de Kamerverkiezingen in maart 2021?
Die kans bestaat zeker, denkt publicist Sheila Sitalsing, auteur van een boek over Rutte. Ze ziet wel een „enorm risico” voor de VVD als Nederland later dit jaar opnieuw een golf coronabesmettingen zou krijgen.
„Als er dan nog geen vaccin en medicijn is, moet Rutte waarschijnlijk weer impopulaire maatregelen nemen. Dan zijn burgers waarschijnlijk minder vergevingsgezind dan nu.”
Met het oog op de Kamerverkiezingen in 2021 kunnen beslissingen van het kabinet in zo’n situatie meer uit electoraal oogpunt dan uit volksgezondheidoogpunt worden genomen, vreest Sitalsing. „Stel dat horecabedrijven weer helemaal dicht moeten en dan failliet dreigen te gaan. Het kabinet zou dan horecabedrijven weer snel open kunnen gooien, omdat regeringspartijen anders vrezen zetels uit die sector mis te lopen.”
Prof. dr. Paul Frissen, hoogleraar bestuurskunde in Tilburg, ziet kansen voor de VVD. „Als Rutte het goed blijft doen, heeft hij bij de komende verkiezingen de premierbonus te pakken.” Wel is de „balans precair”, signaleert Frissen, die het leiderschap van Rutte in de coronacrisis roemt. „Als de tegenstellingen toenemen omdat de economie toch zware klappen krijgt of als er grote virusuitbraken plaatsvinden, kan het beeld zomaar kantelen.”
Politicoloog dr. Chris Aalberts is er niet zo zeker van dat Rutte de hoge peilingen voor de VVD in 2021 zal verzilveren. „Als veel mensen werkloos worden, zal een partij als de SP pleiten voor bijvoorbeeld hogere uitkeringen. De VVD kan dan te boek komen te staan als een kille partij. Dat kan die partij stemmen kosten.”
