Welke regels gelden er nu?

Kerken mogen diensten beleggen, mits er hooguit dertig personen –inclusief de voorganger– aanwezig zijn die onderling 1,5 meter afstand van elkaar kunnen nemen. Het aantal aanwezigen moet „zo klein” zijn „als noodzakelijk wordt geacht.” Die regels gelden tot en met 6 april. Vóór die datum zal het ministerie van Justitie aangeven of de maatregelen blijven gelden of worden aangepast.

Er mochten toch geen kerkdiensten meer worden belegd?

Na de persconferentie van het kabinet maandag leek het er nog op dat zondagse kerkdiensten alleen nog konden plaatsvinden in de kleinst mogelijke eenheid: een predikant en een enkel kerkenraadslid. Dinsdag bleek echter dat voor het beleggen van religieuze bijeenkomsten dezelfde regels gelden als voor kerkelijke uitvaarten en huwelijken. Daarvoor wordt ook de dertig-aanwezigen-regel gehanteerd.

Lees ook

Kerken en religieuze organisaties: beperk eredienst tot uiterst minimum

Waarom maakt de overheid een uitzondering voor religieuze bijeenkomsten?

De overheid zet religieuze bijeenkomsten op één lijn met kerkelijke uitvaarten en huwelijken. De dertig-aanwezigen-regel komt uit de uitvaartbranche.

Het Interkerkelijk Contact in Overheidszaken (CIO) benadrukt overigens dat kerken niet om deze dertig-aanwezigen-regel hebben gevraagd. Zij roepen juist op fysieke bijeenkomsten zoveel mogelijk te beperken of uit te stellen, de zorg voor elkaar in acht te nemen en diensten en vieringen zoveel mogelijk online uit te zenden.

Wat gebeurt er met kerken die tóch met meer dan dertig mensen samenkomen?

De handhaving van de dertig-aanwezigen-regel ligt bij de burgemeesters en voorzitters van de veiligheidsregio’s. Zij bepalen of overtreding van de regels wordt beboet. Voor overtreding van het samenscholingsverbod voor meer dan drie personen (bij niet-religieuze bijeenkomsten) geldt er een boete die kan oplopen tot 400 euro per persoon.

Hoe reageren de kerken op de maatregelen van de overheid?

Het CIO, een samenwerkingsverband van onder meer de Protestantse Kerk in Nederland, de Hersteld Hervormde Kerk, de Christelijke Gereformeerde Kerken, de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt, de Nederlands Gereformeerde Kerken, de Gereformeerde Gemeenten en de Gereformeerde Gemeenten in Nederland, had woensdag samen met enkele andere religieuze koepelorganisaties een telefonisch overleg met minister Grapperhaus, die naast minister van Justitie en Veiligheid ook minister van Eredienst is. Het CIO adviseert plaatselijke gemeenten het aantal aanwezigen in hun erediensten „tot een uiterst minimum” te beperken. Ze worden ook gevraagd de kerkdiensten „zoveel mogelijk digitaal te laten plaatsvinden, dan wel uit te stellen.”

Wat kunnen kerken zondag het beste doen?

Het advies van de overheid komt in feite neer op een klemmend beroep: kom met zo weinig mogelijk mensen samen vanwege besmettingsgevaar. Om het virus niet verder te verspreiden, moeten kerkenraden zich afvragen of het wel wijs is om het wettelijk toegestane maximum van dertig aanwezigen aan te houden.

Kerkenraadsvergaderingen, huisbezoeken, Bijbelstudies thuis – kunnen die nog doorgaan?

Het is de vraag of een kerkenraadsvergadering een religieuze bijeenkomst is waarvoor de dertig-aanwezigen-regel geldt. CIO-secretaris mr. drs. Daniëlle Woestenberg noemt dit een „grijs gebied”, waarvoor in ieder geval geldt: kom met zo min mogelijk mensen samen en houd afstand.

De regels voor een pastoraal bezoek of een Bijbelstudie thuis zijn te vergelijken met die voor een verjaardag, een voorbeeld dat minister Grapperhaus maandag gebruikte: er mogen maximaal drie mensen komen. De aanwezigen moeten zich aan de anderhalve-meter-regel houden.

In de praktijk zal dit meestal betekenen dat kerkenraadsvergaderingen, pastoraat en Bijbelstudies voorlopig alleen digitaal kunnen doorgaan.