Beboste heuvels, fluitende vogels en een stralende zon. Het kersverse echtpaar, Ovidiu (26) en Roxana (25) Bantas, geven een korte rondleiding in de voormalige woonplaats van Roxana: Dragalina. Het idyllische dorpje, met het aantal straten dat op beide handen te tellen is, ligt in het noordoosten van Roemenië, dicht bij de grens met Moldavië. Het is nog geen 24 uur geleden dat de jonge Roemeen Dragalina binnenreed om zijn bruid op te halen. Een hele gebeurtenis. Na het parkeren van de trouwauto wordt hij aan de hand van zijn twee nichtjes onder muziekbegeleiding al dansend naar het onderkomen van Roxana’s achterburen geleid. Daar ontvangt de peetmoeder van de bruid hem met drank en koek. Die twee elementen zullen de rest van de dag niet meer ontbreken.

Wat wel ontbreekt, in tegenstelling tot de volgende dag, is de stralende zon. ’s Ochtends om 11.00 uur gaan zelfs de mobiele telefoons laaiend af: een ”emergency alert”, een noodsignaal. Code oranje vanwege extreme regenval, hagel en storm. „Ga niet onder bomen of elektriciteitskabels staan”, zo luidt het advies. Een lastige opdracht in een land waar alle kabels nog in de lucht hangen en waar bomen eerder een regel dan een uitzondering in het landschap zijn. Maar het noodweer doet de pret op het bruiloftsfeest niet drukken. Ook in de regen wordt er gedanst, gezongen, gedronken en gegeten. Het is echter de afwezigheid van verschillende Roemeense familieleden en kennissen, en bovendien de aanwezigheid van een stel Nederlanders, dat eraan herinnert dat het feest wel degelijk begrensd is.

Boegbeeld

Het bruidspaar is een boegbeeld van een groeiende trend in Roemenië: jongvolwassenen, maar ook ouderen, vertrekken naar een ander EU-land om daar te werken. Terwijl in 2000 nog maar zo’n 1,1 miljoen Roemenen naar het buitenland vertrok, is in 2017 het aantal Roemenen in het buitenland naar meer dan 3,5 miljoen gestegen, aldus cijfers verkregen van de Alexandru Ioan Cuza Universiteit in Iasi. Het land heeft zelf circa 19,5 miljoen inwoners.

Ovidiu en Roxana vertrokken zo’n vier jaar geleden naar Nederland. Het leven als arbeidsmigrant is dan al niet nieuw voor ze. Toen ze nog in de stad Iasi studeerden, werkte de bruidegom tijdens de zomermaanden in eerste instantie in Spanje, later in Duitsland. Dat was voor hem een manier om zijn studie te betalen. Wanneer Roxana haar opleiding tot verpleegkundige en Ovidiu zijn opleiding tot webdesigner hebben afgerond, besluiten ze niet in hun moederland te blijven. Zelfs al zouden ze in Iasi werk zoeken, dan zouden ze nog niet zoveel verdienen als in een ander EU-land. Ze treden in de voetsporen van hun vaders, die ook werkzaam zijn in het buitenland. Daardoor blijven beide moeders alleen achter in de door ook anderen verlaten kleine Roemeense dorpjes.

Gastvrijheid

De jonge Roemeense onderzoeker Cristian Incaltarau aan het Europees instituut van de Alexandru Ioan Cuza Universiteit ziet hoe plattelandsdorpjes de afgelopen jaren aan het leeglopen zijn. Hij en zijn drie collega’s –die Incaltarau vanwege de gebruikelijke gastvrijheid in het land ook uitnodigde voor het gesprek– vertellen in een onder studenten populaire bar in Iasi over de situatie in Roemenië. „Er is een groot verschil tussen mensen van het platteland en mensen uit de stad. Grotere steden in Roemenië zien maar een klein percentage mensen vertrekken naar het buitenland. Het zijn vooral plattelandsjongeren die vertrekken. Voor hen is de keuze: of naar het buitenland, of naar de grote stad waar ze zich net zo goed buitenlander voelen.”

Zijn eveneens jonge collega Bogdan Ibanescu weet uit ervaring hoe het is om op te groeien in een „dorpje waar niets te vinden is.” Hij vertrok in eerste instantie naar Frankrijk om daar wat geld te verdienen. Uiteindelijk besloot hij om terug te keren naar Roemenië om zo wat voor zijn land te kunnen betekenen. „Eerlijk is eerlijk, wij verdienen hier aan de universiteit een prima salaris. Uiteraard nog steeds veel minder dan wat je in andere EU-landen zou verdienen. Maar uiteindelijk is het een keuze die mensen maken: kies ik voor mijn thuis of voor mijn geld?”

Dat het niet allemaal simpelweg om geld draait, wordt duidelijk tijdens de dagen rond de bruiloft van Ovidiu en Roxana. Ze hebben hun familie, de cultuur en omgeving enorm gemist. De moeder van Roxana heeft tranen in haar ogen wanneer ze met handen en voeten probeert te vertellen hoe moeilijk het is om haar enige kind ver weg te hebben wonen. Ze bevindt zich echter niet in een uitzonderingssituatie. De buren bijvoorbeeld hebben hun huis vol foto’s staan van hun enige zoon. Hij vertrok jaren geleden met zijn eveneens Roemeense vrouw en dochtertje naar Amerika.

Hoewel het dorpje voor kinderen een fijne en rustige plek is om op te groeien, is het voor jong volwassenen vrijwel onmogelijk om er te blijven. Er is gewoon geen werkgelegenheid. Toch zal uiteindelijk maar een heel klein percentage van de arbeidsmigranten voorgoed in het buitenland blijven, meent Incaltarau. „Maar zo’n 1 procent vertrekt permanent.” Hier en daar zijn de gevolgen van terugkomst al zichtbaar: er staan in het dorpje nieuwe machines bij een eveneens nieuwe boerderij. De eigenaar heeft om dat te kunnen bereiken jaren in een ander EU-land gewerkt. Er is hoop dat de achtergebleven gebieden zich nu langzaamaan gaan ontwikkelen.