De Tweede Kamer stemde donderdag voor de spoedwet. Díé horde heeft het kabinet in elk geval genomen. Maar veel reden voor een feestje na de stemming in de Tweede Kamer is er niet. De coalitiepartijen kregen slechts de steun van oppositiepartijen 50PLUS, SGP en het onafhankelijke Kamerlid Van Haga.

Zowel van links als van rechts klinkt er –al langer– forse kritiek op de stikstofaanpak van het kabinet, en dat terwijl het voor de coalitiepartijen zelf al lastig zat is om er onderling uit te komen. Toen dat eenmaal zover was, konden er ten minste twee dingen gebeuren: óf de oppositie was zo constructief dat zij de coalitie zonder veel tegenstribbelen aan een meerderheid zou helpen, óf zij zou zeggen: Wij geven alleen steun als het kabinet aan onze zorgen en wensen tegemoetkomt.

Waar er in de Tweede Kamer weinig steun vanuit de oppositie nodig is (de coalitie komt slechts één zetel tekort), ligt dat in de Eerste Kamer lastiger. Sinds de Statenverkiezingen hebben VVD, CDA, D66 en CU daar slechts 32 van de 75 zetels.

Theoretisch heeft de coalitie diverse mogelijkheden. Zo heeft zij aan steun van één van de drie grotere oppositiefracties, FVD (negen zetels), GL (acht) of de PvdA (zes), voldoende.

Al deze partijen stemden donderdag in de Tweede Kamer echter tégen. Wil het kabinet daar voor de stemming in de Senaat verandering in brengen, dan lijkt de PvdA de eerst aangewezene om met Rutte en de zijnen in conclaaf te gaan. Maar die partij is weinig enthousiast. Fractievoorzitter Lodewijk Asscher zette op Twitter vooralsnog de hakken in het zand. Volgens hem is het nodig dat bouwers aan de slag kunnen, dat er meer betaalbare huizen gebouwd worden en dat er in natuurherstel wordt geïnvesteerd. „Het kabinet biedt die zekerheid niet. Daarom: tegen.”

Naast steun van FVD, GroenLinks of de PvdA heeft het kabinet nog een vierde route om in de Senaat aan een meerderheid te komen. Meerdere kleine partijen kunnen bij elkaar de benodigde zes zetels leveren.

Naar verwachting stemmen 50PLUS en de SGP ook in de Senaat voor de spoedwet. Dat is echter nog te weinig voor een meerderheid. Stemmen alle partijen in de Eerste Kamer hetzelfde als de fracties in de Tweede Kamer, blijft er slechts één optie over. De partij GO van oud-FVD’er Henk Otten geeft met haar drie zetels in dat geval de doorslag.

Hoe dit ook zij, ongeacht de uitslag wordt het kabinet dezer dagen geconfronteerd met het ongemak van regeren met een minderheid in de Eerste Kamer. Nadat de kranten er na de Provinciale Statenverkiezingen bol stonden van analyses over dit gevaar, hoorde Nederland er lange tijd niets meer over. De spoedwet stikstof laat als eerste echt zien hóé onhandig het gebrek aan een meerderheid kan zijn.