De ERPA, de oudpapierafdeling van EuRIC –de overkoepelende organisatie voor de Europese recycle-industrie– heeft eind augustus een zogeheten brandbrief gestuurd aan Europese beleidsmakers. Daarin wordt gevraagd maatregelen te nemen die de recycleketen van papier zouden moeten ondersteunen in de „huidige crisissituatie.”

Op haar website reageert de Federatie Nederlandse Oudpapier Industrie (FNOI) op deze ophef. Het bedrijf stelt dat er sprake is van een Europees overschot aan oudpapier. Dit is op zichzelf niet nieuw, want hiervan is in Europa al decennialang sprake.

Europa zamelt jaarlijks volgens de FNOI 56,5 miljoen ton oudpapier in. Hiervan wordt 48,5 miljoen ton gebruikt voor de productie van nieuw papier. De rest, 8 miljoen ton, gaat naar het buitenland. Overigens ligt het percentage recycling in Nederland met 85 procent een stuk hoger dan in heel Europa, dat op 71,5 procent blijft steken. Vorig jaar was Nederland hiermee zelfs een van de mondiale koplopers.

China stond tot voor kort te springen om het Europese overschot van oudpapier. Het land wil echter zelfvoorzienend worden, ook op het gebied van grondstoffen. Daarom is de import van oudpapier aan banden is gelegd.

Eisen

Daarnaast is er vaak verontreinigd papier vanuit Europa naar China verscheept. In het Aziatische land staat de aanpak van milieuverontreiniging tegenwoordig hoog op de politieke agenda. Het heeft daarom de hoeveelheid toegestane verontreiniging begrensd. De eisen zijn zo streng, dat zelfs goed gescheiden huishoudelijk Nederlands oudpapier hier maar moeilijk aan kan voldoen.

Doordat China de boot letterlijk en figuurlijk afhoudt, komen veel gemeenten en bedrijven in financiële problemen. De waarde van oudpapier is altijd wel aan schommelingen onderhevig, maar de prijs die aanbieders in juli per 1000 kilo ontvangen was met 53 euro nauwelijks nog rendabel, meldde RTV Drenthe deze zomer. Ter vergelijking: in 2017 bracht een ton opgehaald oudpapier nog zo’n 120 euro op. In het Papiervezelconvenant, een verdrag tussen de Stichting Papier Recycling Nederland en de Vereniging Nederlandse Gemeenten, is echter een afzetgarantieprijs geregeld als de prijzen voor het oudpapier al te erg onder druk komen te staan. Maar dit vangnet is, zo schrijft FNOI, geen structurele oplossing voor het probleem.

Capaciteit

Hans Koning, directeur van de FNOI, legt uit de Europa het overschot aan oudpapier eenvoudigweg kwijtmoet. „Europa zamelt 56 miljoen ton in, waarvan we 48 miljoen ton zelf kunnen verwerken. Dan houd je dus 8 miljoen ton over dat toch ergens heen moet.”

Koning weet dat de prijzen voor het oud papier momenteel laag zijn, maar hij verwacht niet dat dit zo blijft. „Er wordt capaciteit bijgebouwd om het papier zelf te gaan verwerken, maar het duurt wel een aantal jaren voordat dat echt op stoom komt. In Amerika zijn ze hier nu ook mee bezig.” Ook de VS exporteerden immers tot voor kort miljoenen tonnen oudpapier.

De situatie rond het oudpapier mag in Nederland in vergelijking met vroeger dan wel verslechterd zijn, ten opzichte van andere landen brengt Nederland het er nog niet eens zo beroerd vanaf. „In Engeland en de VS gaat het overtollige oud papier gewoon naar de verbranding, in Nederland gebeurt dit niet. Door een gescheiden inzamelsysteem is het Nederlandse papier relatief schoon en kunnen we dit beter kwijt”, weet Koning te vertellen.

Dat er in Nederland steeds minder oud papier wordt ingezameld, is Koning weliswaar bekend, maar volgens hem lijdt de inzameling van oudpapier in Nederland niet zozeer onder de Chinese maatregelen. „Er wordt wel steeds minder oud papier ingezameld, maar dit komt omdat er bijvoorbeeld steeds minder huis-aan-huiskranten worden bezorgd. Maar die trend speelt al langer”.