„De proportionaliteit ontbreekt bij dit wetsvoorstel volledig”, zegt Arthur Miedema, secretaris van het Interkerkelijk Contact in Overheidszaken (CIO). „De hele maatschappij –van scouting tot zondagsschool– komt onder potentieel toezicht. Als de overheid zo’n vergaande inbreuk op de grondrechten van kerken en synagoges wil maken, moet ze heel goed kunnen beargumenteren waarom dat gerechtvaardigd is.”

En die argumenten ontbreken volgens de secretaris. „Bij de probleemanalyse in het wetsvoorstel staat maar één voorbeeld over kerkelijk informeel onderwijs, over een zondagsschool in de Verenigde Staten (VS).”

Keukentafel

Dat kerken niets te verbergen hebben, is voor Miedema geen reden om niet in verzet te komen. „Thuis heb je ook niets te verbergen. Toch voelt iedereen aan dat we niet moeten willen dat er daarom maar af en toe iemand bij kan komen zitten tijdens het avondeten. Deze wet is een stap minder ver dan de keukentafel, maar fundamenteel gezien is het dezelfde situatie. De overheid treedt een domein binnen waar ze niets te zoeken heeft.”

Het CIO, dat spreekt namens 26 christelijke kerkgenootschappen en 2 Joodse gemeenschappen, geeft haar protest vorm door deel te nemen aan de internetconsultatie , waar tot januari gereageerd kan worden op het wetsvoorstel. Ook werkt het interkerkelijke orgaan aan een reactie waarin het zijn positie „publiekelijk stevig naar buiten zal brengen”.

Het Breed Beraad Protestantse Kerken, waarbij de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK), de Gereformeerde Bond (GB) in de Protestantse Kerk in Nederland, de Gereformeerde Gemeenten (GG), de Gereformeerde Gemeenten in Nederland (GGiN), de Hersteld Hervormde Kerk (HHK) en de Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland (OGGiN) aangesloten zijn,volgt de lijn van het CIO. „Het wetsvoorstel is grensoverschrijdend”, zegt ds. F. Mulder, voorzitter van het beraad. „De overheid neemt een te dominante houding aan ten aanzien van de kerk. Daarmee gaat er een fundamentele wissel om. Hoelang ben je nog vrij om te spreken uit Gods Woord als de overheid er een soort politie op zet?”

„Er gaat een fundamentele wissel om” - Ds. F. Mulder, voorzitter Breed Beraad Protestantse Kerken

„Een bedreiging en inperking van de vrijheid van godsdienst”, noemt ds. C.C. Wessel, algemeen secretaris van de Raad van Kerken in Nederland, de wet. „In een plurale samenleving moet er –ook binnen het onderwijs– principieel ruimte zijn voor een kritische houding tegenover de hoofdstroom van de samenleving. Of het nu op het gebied van alcohol en drugs, abortus en euthanasie of man-vrouwverhoudingen is.”

Als die kritische houding overgaat in het aanzetten tot geweld, moet er zeker worden opgetreden, vindt ds. Wessel. „Maar dat is dan iets voor de AIVD en daar zijn al wetten voor.”

Onuitvoerbaar

De wet is bovendien onuitvoerbaar, stelt de secretaris. „Er zal een commissie opgetuigd moeten worden om de meldingen te toetsen. Maar een buitenstaander kan lastig beoordelen wat er in een Koranschool of stevige catechisatieles geleerd wordt. Dan moet de onderwijsinspectie bestaan uit mensen met specifieke theologische kennis die ook bijvoorbeeld Arabisch kunnen verstaan. De wet is te breed en te vaag om goed uitgevoerd te kunnen worden. Het is symboolwetgeving, maar de godsdienstvrijheid wordt er wel door onder druk gezet.”

Wessel kon woensdag nog niet zeggen of de Raad van Kerken zelf met een statement zal komen. Wel staat het orgaan in verbinding met het CIO.

MissieNederland, een koepelorganisatie van evangelicale kerken en organisaties, sprak zich vorige week ook uit tegen het wetsvoorstel. Ze riep haar achterban op tot gebed en het tekenen van de internetconsultatie. Directeur Martine Versteeg: „Door dit wetsvoorstel wordt ten onrechte al het informeel onderwijs geschaad, terwijl het grootste deel zich inzet voor de bloei van de samenleving.”