Dadin beschrijft in zijn boek ”Schreeuw in de stilte”, zoals in de ondertitel staat, zijn ”strijd tegen Vladimir Poetin”. Die strijd drijft hem echter in de handen van wrede gevangenisbewakers die hem van tijd tot tijd zelfs martelen. Vanachter de tralies van zijn kleine, ijskoude cel houdt hij een tirade tegen de politieke situatie in het huidige Rusland. Zijn kritiek op de Russische president Poetin is niet mals.

Veel milder is Angela Stent in haar boek ”Het Rusland van Poetin”. Ze toont begrip voor de beweegredenen van de Russische president. Hoewel Dadin en zijn oppositiegenoten kritisch zijn op het Rusland van Poetin zijn de meeste Russen echter blij met zijn regering, benadrukt Stent in haar boek met de ondertitel ”Rusland tegen het Westen”.

Krim

De annexatie van de Krim komt uitgebreid aan bod in beide boeken. Rusland is blij met de annexatie van de Krim, waardoor Poetin het land weer op de kaart zette als een machtig land waar rekening mee moet worden gehouden. Het is opvallend dat meer dan 70 procent van de bevolking in Rusland positief staat tegenover de annexatie, zegt Stent.

Dadin is echter kritisch en een van de weinigen die de annexatie van de Krim bestempelen als „diefstal.” De 37-jarige activist vindt het onbegrijpelijk dat veel oppositieleiders, onder wie Aleksej Navalni, de actie van Poetin niet scherp veroordelen. Wie als Rus niet tegen de oorlog in Oekraïne protesteert, maakt zichzelf medeplichtig, is zijn mening.

Stent laat echter zien dat Rusland goede beweegredenen heeft voor zijn acties. Volgens Stent voelde Poetin zich door de concurrentie met de NAVO genoodzaakt om de Krim in te nemen na de Maidanrevolutie, omdat daar de Russische vloot ligt: „De NAVO kon voor Rusland een gevaar vormen als Oekraïne lid zou worden van het bondgenootschap en troepen op de Krim zou stationeren.”

Poetin ziet de NAVO als de grootste internationale concurrent, legt Stent uit: dat veel landen uit het Oostblok nu lid zijn van de NAVO is voor Poetin nauwelijks te verkroppen. Stent legt de schuld daarvan gedeeltelijk bij het Westen: Vladimir Poetin heeft altijd opengestaan voor samenwerking maar is verbitterd geraakt door de onbetrouwbaarheid en het gebrek aan daadkracht van het Westen, dat vaak zijn beloften heeft verbroken.

Schreeuwlelijk

Er is een duidelijke scheiding tussen de relaties met president Poetin van voor de Krim en die van na de annexatie. Door de sancties en slechte relaties richt Poetin zijn economische pijlen nu op andere gebieden: het Midden-Oosten, waar hij successen boekte in Syrië, Centraal- Azië en bovenal met China. Het lukt Amerika en Europa niet meer om Rusland te isoleren en ondertussen is het ook wel duidelijk dat sancties niet hebben gewerkt om Rusland op de knieën krijgen.

De binnenlandse politiek is door Poetins buitenlandbeleid ietwat verwaarloosd, vindt Stent. En dat ziet Dadin ook: de Russische burgermaatschappij die na de Sovjet-Unie is ontstaan staat nu onder druk: „De overheid hoort er te zijn voor de mensen, niet de mensen voor de overheid”, is zijn mening. Maar de meeste Russen minachten „schreeuwlelijken” die in demonstraties met politieagenten op de vuist gaan.

Nu Dadin weer op vrije voeten is, blijft hij strijden tegen de willekeur, leugens en corruptie van de Russische overheid. Zijn boek zal het negatieve beeld van Rusland bevestigen maar aan Rusland geen recht doen: Dadin verdedigt niet de mening van de meerderheid. Integendeel, Dadin is in Rusland ”russofoob”, antipatriottisch en een landverrader: een voorbeeld van hoe de lange arm van het Westen de westerse denkbeelden opdringt. Toch legt hij wel degelijk de vinger op de zere plekken.

Flexibel

De goed onderbouwde conclusie van Stent is dat het Westen flexibel en realistisch om moet gaan met Rusland. Besluiteloosheid is het grootste gevaar in de relatie met Rusland, want Poetin kan daar handig gebruik van maken, zoals hij al vaker deed. Alleen dan kunnen internationale crises als de annexatie van de Krim voorkomen worden.

”Schreeuw in de stilte” leest vlot en de lezer leert onderweg zelfs wat Russische woorden. De dikke academische pil van Stent is vooral een boek voor hoogopgeleiden met tot in de details uitgewerkte informatie en vereist enige voorkennis en doorzettingsvermogen om te lezen. Het activistische boek van Dadin is in combinatie met ”Het Rusland van Poetin” een goede bron van informatie over de politieke situatie in het huidige Rusland.

Schreeuw in de stilte. Mijn strijd tegen Vladimir Poetin, Ildar Dadin; uitg. Ambo|Anthos; 218 blz.; € 20,99

Het Rusland van Poetin. Rusland tegen het Westen, Angela Stent; uitg. Unieboek|Het Spectrum; 504 blz.; € 34,99