Het moest er vroeg of laat van komen. Na het aan de ketting leggen van een Iraanse tanker bij Gibraltar door de Britten, was het wachten op Iraanse vergeldingsmaatregelen. Die kwamen er afgelopen vrijdag, toen de Iraanse Republikeinse Garde de Britse tanker Stena Impero enterde en naar de haven Bandar Abbas opbracht.

Volgens de officiële Iraanse lezing was het schip bij een aanvaring met een Iraanse vissersschip betrokken en negeerde het vervolgens een noodsignaal. Maar alles wijst op een nieuwe provocatie van Teheran richting de internationale gemeenschap – met de Verenigde Staten en Groot-Brittannië voorop. Onlangs schoot Iran een Amerikaanse drone boven de Straat van Hormuz neer. En de Islamitische Republiek wordt ook verdacht van aanvallen op een viertal tankers en olie-installaties in het Golfgebied.

Iran is woedend over de Amerikaanse strafmaatregelen tegen het land. En die doen kennelijk zoveel pijn, dat Teheran bereid is enorme risico’s te nemen. Niet in de laatste plaats door de scheepvaart in de strategische Straat van Hormuz –en daarmee een belangrijke aanvoerstroom van ruwe olie– te belemmeren. Dat is een zeer gevoelig punt voor de hele internationale gemeenschap – en dat weet Iran maar al te goed.

Tankeroorlog

De vraag is de afgelopen tijd gerezen of er in de Golfregio een nieuwe tankeroorlog dreigt te ontstaan, zoals in de jaren 80, toen tientallen schepen tijdens de oorlog tussen Irak en Iran in het gebied werden aangevallen.

Die kant begint het inmiddels behoorlijk op te gaan. En Iran lijkt de eerste tactische slagen in deze oorlog vooralsnog te hebben gewonnen. Zowel de Amerikaanse als de Britse marine moest werkeloos toezien bij de Iraanse acties. De beproefde Iraanse tactiek –inzet van kleine snelle boten en helikopters– heeft tot nu toe succes gehad. Zelfs het neerschieten van een Amerikaans toestel bleef zonder direct militair antwoord.

Tegelijkertijd maakt Iran met deze vijandige handelingen een grote strategische misrekening. Teheran wil met zijn acties bereiken dat de zware economische druk op het land wordt verlicht. In plaats daarvan zijn de Amerikaanse sancties tegen de Islamitische Republiek alleen maar aangescherpt. Zeker nu Iran inmiddels ook een groot deel van de afspraken over zijn nucleaire programma aan zijn laars lapt.

Na het in beslag nemen van de Britse tanker, riskeert Iran ook ingrijpende Britse stafmaatregelen, zoals het bevriezen van Iraanse tegoeden. Londen heeft daar dit weekeinde al volop op gezinspeeld. Bovendien heeft Groot-Brittannië de VN-Veiligheidsraad om een spoedzitting gevraagd om Iran te veroordelen en de internationale gemeenschap ertoe te bewegen de in 2015 opgeheven sancties tegen Iran opnieuw in te stellen. Die werden destijds opgeheven als onderdeel van het nucleaire akkoord met Teheran.

Sympathie

Zo ver zal het vermoedelijk voorlopig niet komen. Want Rusland en China zullen –als permanente leden van de Veiligheidsraad– waarschijnlijk er niet mee instemmen het internationale sanctieregime opnieuw van stal te halen. Wel is duidelijk dat Iran in snel tempo de laatste restjes sympathie van de internationale gemeenschap aan het verliezen is. Met het belemmeren van de scheepvaart in het Golfgebied creëert Iran geen goodwill. Iran had Europa onder druk gezet om te helpen de Amerikaanse sancties te omzeilen. Daar hoeft Teheran nu ook niet meer op te rekenen.

De vraag is hoe ver Teheran wil gaan in het opvoeren van de spanningen. Zowel Washington als Londen heeft zijn militaire aanwezigheid in het gebied uitgebreid en er zijn plannen voor een verdere opbouw. In deze explosieve regio is het wachten op een grote confrontatie.