De ontstaansgeschiedenis is niet exemplarisch voor die van emigrantengemeenten. Die ontstonden doorgaans doordat gelijkgezinde landverhuizers samen diensten gingen houden. Dat gebeurde in Nieuw-Zeeland ook, maar pas nadat vanuit Nederland een evangelist was uitgezonden.

Ook de verzelfstandiging verliep niet doorsnee. Een gemeente wordt geïnstitueerd door bevestiging van de eerste zelfstandige kerkenraad. Niet als de gemeente overstapt naar een ander kerkverband, of haar bestaan aan de overheid bekendmaakt. Door die misverstanden kwamen vroeger veel verkeerde institueringsdata in kerkelijke jaarboeken terecht.

In Nieuw-Zeeland werd Whiteman’s Valley, zoals de gemeente toen heette, vanaf 1976 als zelfstandig beschouwd, omdat ze die rechtspersoonlijkheid nodig had voor zakelijke transacties zoals de aankoop van een kerk. Meer dan een formaliteit was het niet: evangelist J.J. Groen bleef de enige ambtsdrager, en hij stond tot 1978 met zijn gezin in Amersfoort als lid ingeschreven. „Het is thans nog geen volwaardige gemeente, maar deputaten doen wat in hun vermogen is om dit er zo spoedig mogelijk van te maken”, rapporteerden ze.

Dat gebeurde op 25 maart 1979. Ds. J. van Haaren bevestigde toen H. Bosch tot ouderling en N. Bertram tot diaken. Samen met Groen vormden ze de kerkenraad. De evangelist blikte in verwondering terug: „Toen wij in Nieuw-Zeeland kwamen, scheen het wel zo onmogelijk dat er ooit iets van ons terecht zou komen. Elke weg werd eerst afgebroken, maar toen zijn we door de Heere Zelf geïnstitueerd.”

Multifunctioneel

De gemeente nam het huidige kerkgebouw op 10 februari 2007 in gebruik. Er zijn 280 zitplaatsen; 200 beneden en 80 op de galerij. De kerk heeft ook een zaal die gebruikt wordt voor kinderoppas, Bijbelstudie, catechisatie en vergaderingen. Regelmatig fungeert deze ruimte ook als klaslokaal voor de Ponatahi Christian School, de eigen school die op een steenworp afstand van de kerk staat en zo’n 120 leerlingen telt.

Daarnaast doet het vertrek dienst als eetzaal, bijvoorbeeld voor het maaltijdproject, elke derde donderdag van de maand. Dit ”community dinner” staat onder leiding van J. van Rijn, die sinds 2013 een dag per week als evangelist werkt.

Naast de consistoriekamer bevindt zich een kamertje met luidsprekers en met een raam dat zicht op de preekstoel biedt. Daar zitten mensen die niet in de kerkzaal aanwezig kunnen zijn vanwege hun gezondheid.

Bezoek uit Nederland

Het ledental is stabiel, de laatste drie jaar tussen de 170 en 180. Van hen is 70 procent jonger dan 36 jaar. Er komen nog steeds nieuwe emigranten. Het gros van de leden spreekt echter niet of nauwelijks Nederlands meer. De kerkdiensten zijn altijd in het Engels gehouden.

Evangelist Groen, die de gemeente in 1974 stichtte, overleed in 1992. In de jaren 1994-2000 sprak ouderling P. Bertram een stichtelijk woord. Ds. A.T. Vergunst stond van 2000 tot 2013 in Carterton. Sindsdien komt er vier tot zes keer per jaar een predikant of student op bezoek, meestal twee of drie weken.

Scriba J.M. Evers wijst op de titel van het boek dat bij het 25-jarig bestaan verscheen; vertaald: ”Niet door kracht, noch door geweld, maar door Mijn Geest.” „Hetzelfde geldt nu we deze nieuwe mijlpaal mogen gedenken. De Heere is getrouw; Hem zij alle eer.”

Ouderling dient als ‘oefenaar’

Dr. J.M. Evers, ouderling vanaf 2008, spreekt sinds 2017 een stichtelijk woord in de morgendienst, gemiddeld eens per maand. Sinds juni 2018 doet hij dat ook doordeweeks (christelijke feestdagen, oud en nieuw, bid- en dankdagen). In de overige diensten leest hij beurtelings met de andere ouderlingen, A. Bosch en A. Verheij, een preek.

Evers (53), afkomstig uit Ochten, emigreerde in 1988. In 2008 promoveerde hij aan Massey University in Nieuw-Zeeland. Hij werkte tot 2018 in de zuivelindustrie, de laatste drie jaar zowel bij Fonterra in Nieuw-Zeeland –grootse zuivelexporteur ter wereld– als de internationale zuivelfederatie in Brussel. Sinds 1 oktober 2018 wijdt hij zich voltijds aan kerkenwerk en theologiestudie (CGO-E).