„Het is toch verschrikkelijk dat ik niet naar mijn vader kan toelopen om hem om raad te vragen?” De wond die Ezechiël Muñoz Carvajal (16) opliep door de scheiding schrijnt nog altijd. „Het doet ook pijn om te horen dat mijn vader paniekaanvallen kreeg. Fijn dat het nu beter met hem gaat. Hij is mijn held.”
Ezechiël biedt een koekje aan. Hij wijst om zich heen. „Hier kun je van de grond eten, zo netjes is het. In mijn kamer is het echter een puinhoop.”
De twee doen hun verhaal in het appartement van Ramiro in Rotterdam. Ezechiël woont met zijn moeder en zijn broers Daniël (13) en Benjamin (11) in Amstelveen. Hij doet de mbo-opleiding Urban Green Development, ofwel stedelijke vergroening.
Zijn in Chili geboren vader vertelt over de vriendschap met een Chileens meisje en over hun huwelijk. Zijn vrouw wilde in 2009 van hem scheiden nadat hij haar geconfronteerd had met het feit dat ze vreemd was gegaan (zie ook ”In dit keurige dorp is zeker geen coffeeshop”). „Ik had het toen druk als voorganger van een pinkstergemeente, met mijn theologische opleiding en met de opvoeding van onze kinderen. Mijn ex-vrouw en ik leefden langs elkaar heen.”
Ramiro gaat niet akkoord met het voorstel van zijn vrouw. „Ik vergaf haar de misstap, stelde relatietherapie voor, gaf mijn voorgangerschap op, vastte veel en bad tot God. In de hoop ons huwelijk te redden. In die tijd sliep ik noodgedwongen op mijn studeerkamer. Vaak kwam Ezechiël bij me liggen en zei: „Het komt goed pap.””
Gebroken gezin
Het komt niet goed. „Na zes maanden strijd heb ik de deur achter me dichtgetrokken, omdat de situatie onleefbaar was geworden. Ik kom uit een gebroken gezin en nu was mijn gezin gebroken. Verschrikkelijk. En ik weet hoe ingrijpend het is om je vader te moeten missen.”
De scheiding komt voor Ezechiël onverwachts. „We vormden in mijn beleving een fijn gezin. Tot de dag dat mijn vader mij op schoot nam en vertelde dat mijn moeder wilde scheiden. Ik schreeuwde dat ik dit niet wilde en barstte in huilen uit.”
Ramiro zucht. „Dat ging mij door merg en been.” Ezechiël: „Toen mijn vader weg was, trok ik meteen in zijn studeerkamer om het gevoel te hebben dat hij er nog wel was. Ik slaap er nog altijd. Mijn wereld stortte in na het vertrek van mijn vader. Ik veranderde sterk. Voor die tijd kozen vrienden mij als scheidsrechter bij een potje voetbal, omdat ik de eerlijkste was. Na de scheiding loog ik, schold ik anderen uit, begon ik sommigen te pesten en holden mijn schoolprestaties achteruit.”
Ramiro klopt tevergeefs bij de gemeente aan om een urgentieverklaring voor een woning te krijgen. „Ik sliep bij vrienden of in kleine kamertjes, die illegaal werden verhuurd. Een enkele keer lag ik op een bankje in een park of op straat. Omdat ik geen vaste woning had, konden de kinderen in het weekend niet bij mij zijn.”
Paniekaanvallen
Ramiro krijgt last van stemmingswisselingen en ’s nachts paniekaanvallen. „Ik lag de namen van mijn jongens te roepen en ging naar hen op zoek. Ik vroeg me soms af of God mij strafte vanwege de fouten die ik in mijn jeugd had gemaakt. Ik begon weer te roken en veel alcohol te drinken om de pijn te verdringen.”
Iedere zaterdag trekt Ramiro een poosje op met zijn kinderen. Ze gaan dan veelal naar de bibliotheek, waar de vader zijn jongens voorleest. „Ik probeerde zo nuchter en normaal mogelijk te verschijnen.”
„Als ik mijn vader zag, was hij anders dan vroeger”, herinnert Ezechiël zich. „Hij stond korter voor de wagen. Zijn strakke gezicht verraadde dat hij het moeilijk had. Regelmatig logeerde ik bij hem in van die kleine achterafkamertjes in Amsterdam of Rotterdam. Ik vond het afschuwelijk voor hem dat hij zo moest wonen.”
Dat hij het zelf ook moeilijk heeft en boos is over de scheiding, houdt Ezechiël achter zijn kiezen. „Ik wilde mijn vader daar niet mee belasten.”
Ezechiël heeft zijn vader hoog staan, de band tussen hen is volgens hem speciaal. Toch sloeg hij diens adviezen soms in de wind. „Ik werd twee keer verliefd op een meisje en ontkende dit tegenover mijn vader. Toen hij daar achter kwam, bleef ik heel onverschillig en vertelde hem dat het mij niet interesseerde wat hij ervan vond. De ruzie liep zo hoog op dat ik bang was mijn vader kwijt te raken.”
Bijbel
In die tijd leest Ezechiël de Bijbel niet meer en laat hij het gebed achterwege. Dat is nu anders. Op aanraden van zijn vader bestudeerde hij de Psalmen en het boek Spreuken. Inmiddels is hij in Genesis begonnen. Ramiro voorziet hem van vragen bij die Bijbelgedeelten. „Mijn vader vergeeft mij steeds weer en biedt dan een opening om met elkaar verder te gaan.”
Ook Ramiro heeft de weg naar boven gevonden. „Toen ik in 2014 in Rotterdam aankwam, was ik een wrak. Ik deed in mijn woning de gordijnen dicht, want ik wilde niemand zien. Maar ik kwam er uiteindelijk wel tot rust en schreef ”Hij sprak tot mij door de boomstam”. In dit boek beschrijf ik mijn levensverhaal en doe ik een oproep tot een pedagogische aanpak in de pinksterkerk. Ik wil graag met probleemjongeren gaan werken en heb daarom de hbo-cursus ontwikkelingspsychopathologie gedaan. Na mijn pensionering hoop ik naar Chili terug te gaan om iets voor mijn landgenoten te betekenen.”
Ezechiël, emotioneel: „De vader die hij zelf niet heeft gehad, probeert hij wel voor mij te zijn. Dat vind ik zo mooi.”