Het is eind november. Buiten is het grijs en grauw. Het licht van de dag gaat ’s middags al weer snel over in de schemer van de vallende avond. Van der Valk laat zich echter niet beïnvloeden door het sombere weer, dat zo’n deprimerende invloed heeft op het gedrag van veel mensen.

Hij is van nature een optimist en geeft niet snel op. De inwoner van Capelle aan den IJssel blikt in dankbaarheid terug op zijn loopbaan, die hem op het gebied van werk nooit gaf wat hij verlangde. „Het heeft mij en m’n vrouw al die jaren aan niets ontbroken. Natuurlijk ben ik ook wel eens opstandig, ik ben ook maar een mens. Dan word je geplaagd met vragen naar het waarom. Toch heb ik met vallen en opstaan de leiding van de Heere mogen goedkeuren. Bovendien, druk- en kruiswegen houden je laag aan de grond.”

Dat geeft ook tevredenheid over kleine dingen en oog voor de natuur, zelfs midden in de versteende Randstad. Hij wijst door het raam op de eerste verdieping van de twaalf lagen tellende flat naar buiten. „Daar begint een natuurgebied. Ik mag er graag een wandelingetje maken. Het is een stukje Veluwe midden in Capelle aan den IJssel.”

Hij woont nog niet zo lang onder de rook van Rotterdam. In het najaar van 2017 zijn ze verhuisd vanuit hun eengezinswoning in Papendrecht. De aan- en verkoop van de huizen verliep vlot. Hoewel hij er aanvankelijk niet zo’n zin in had, is hij achteraf dankbaar. „Ik heb er de leiding van de Heere in gezien dat we hier konden gaan wonen. Alles is gelijkvloers in dit appartement. Veel traplopen is belastend voor m’n knie. Bovendien wonen we centraal. Er is veel werkgelegenheid. Ik heb wel een auto, maar ook de openbaarvervoersvoorzieningen zijn goed. Wie weet...”

Hij weet wat het is om geen vaste baan te hebben. Twee jaar na zijn huwelijk in 1995 kwam Van der Valk voor de tweede maal thuis te zitten. Hij doet sinds die tijd het huishouden. „Alleen eten koken en strijken doe ik niet. Dat is voor mijn vrouw.”

Het echtpaar heeft geen kinderen. Op een van de stoelen in de woonkamer heeft zich een dikke grijze poes genesteld. De kater vindt het al gauw te druk worden en wil naar buiten. „Dan gaat-ie vaak naar de buren”, weet Van der Valk. Zijn vrouw en hij namen het beest vorig jaar mee uit Papendrecht. „Daar was het aan komen lopen. Toen een echte zwerfkat. Later is hij altijd een beetje een allemansvriend gebleven.”

Tegeltje

Van der Valk is geen echte Randstedeling. Geboren en getogen in Dirksland woonde hij jarenlang in Nieuwe Tonge. In die omgeving had het ongeval plaats dat zo’n impact had op zijn leven. Maatschappelijk én geestelijk. „Vlakbij Middelharnis ben ik in 1985 op 18-jarige leeftijd met de brommer geschept door een auto. Mijn bovenbeen was gebroken, knie verbrijzeld en linkeronderbeen verlamd.”

Hij zou een opleiding gaan volgen om chef te worden bij de supermarkt waar hij werkte. Zijn maatschappelijke carrière lag in duigen. „Ik zou volgens de artsen in een rolstoel terechtkomen. Ik wilde echter als het enigszins kon niet afgekeurd worden. Dat is ook niet gebeurd.”

Geestelijk was het evenwel een goede tijd, benadrukt hij. „Vanuit de diepten riep ik tot God en Hij was me tot troost en steun. Ik werd bemoedigd vanuit psalm 130: Ik blijf den Heere verwachten”. Precies de tekst die ik in de vorm van een tegeltje kreeg van de dominee toen hij me daarna opzocht.”

De revalidatie gaf wel spierkracht in het onderbeen, maar de voet bleef geruime tijd verlamd. „Totdat mijn voet een halfjaar na het ongeluk bewoog. Zelfs de fysiotherapeute, zelf niet gelovig, gaf aan dat er sprake moest zijn van een wonder.”

Hij zou wel altijd aangepast schoeisel moeten dragen. Toen hij het op een gegeven moment beu was en een gewone schoen aantrok, ging dat prima. „Ik heb daarna niets anders meer gedragen.”

Postbezorger

Zijn knie bleef ook in de jaren daarna zijn zwakke plek. Terugkeer naar de supermarkt bleek onmogelijk. „Echt zwaar werk kan ik niet aan en dat is in de loop van de jaren alleen maar lastiger geworden. Pas heb ik hier op een trapje de ramen gezeemd. Dan belast ik mijn knie zodanig dat ik daarna enkele uren moet rusten. Ook na de laatste operatie, enkele jaren geleden, houd ik pijn. Toen is een neurostimulator aangebracht. ”

Van der Valk had veel verschillende baantjes en deed ook vrijwilligerswerk. Een enkele maal leidde het tot een –meestal tijdelijk– contract. Door een reeks operaties werd het steeds moeilijker om weer aan de slag te komen. Hij was onder meer facilitair medewerker bij een verpleeghuis, conciërge en postbezorger.

Hij is kritisch over uitkeringsinstantie UWV. „Zo reageerde ik jaren geleden eens op een oproep van Werk.nl. Ik zou door deze organisatie naar werk begeleid worden en daar heb je toestemming van het UWV voor nodig. Ik heb die instantie twee maanden lang iedere werkdag gebeld en werd van het kastje naar de muur gestuurd. Ten slotte kreeg ik te horen dat het niet mocht. Zelfs geen vrijwilligerswerk.” Later kreeg hij te horen dat de uitkeringsinstantie het doen van vrijwilligerswerk juist stimuleert, mits alles wordt gemeld.

Boekhandel

Van der Valk heeft nu een WIA-uitkering. Voor eventuele bijstand komt hij niet in aanmerking. „Ik vind dat op zich niet zo erg. Mijn vrouw heeft al die jaren gewerkt en voor ons inkomen gezorgd. Het heeft ons nooit aan iets ontbroken.” In zijn nieuwe omgeving is Van der Valk nu enkele uren per week actief voor het Duitse marktonderzoekbureau GfK. Hij legt mensen uit hoe ze boodschappen moeten scannen. „Daarnaast ben ik bij Welzijn Capelle op gesprek geweest en heb ik twee keer meegelopen met een werknemer. Het betreft het bezoeken van ouderen. Ik zou nog horen of men met mij verder wil. Verder heb ik per 1 januari een nulurencontract bij Senior Service, dat een aanvulling op de mantelzorg biedt.”

Hij was de afgelopen jaren vaak thuis in zijn kantoortje te vinden. Daar stelt Van der Valk, aangesloten bij de hersteld hervormde gemeente van Ouderkerk aan den IJssel, wekelijks een bundel kerknieuwsartikelen samen. Die gaan digitaal naar 1650 geïnteresseerden, afkomstig uit de breedte van de gereformeerde gezindte.

Aan hetzelfde bureau schrijft hij zijn sollicitatiebrieven. Drie tot vier sollicitaties per week waren in het verleden geen uitzondering. „Ik richtte me op van alles. Van een koeriersdienst tot verschillende functies in de zorg.” De zorg heeft zijn hart, maar hij beseft dat het meeste zorgwerk fysiek te zwaar is geworden. „Het allerliefst was ik in een boekhandel aan de slag gegaan. Maar dat betekent wel de hele dag sjouwen.”

Vaak krijgt hij niet eens antwoord. Anderen laten hem op voorhand weten dat hij niet aan het profiel voldoet. „Ze zien direct gaten in mijn cv. Ik heb die enkele keren weggelaten en toen aangegeven dat ik een min of meer bijzonder geval was. Twee keer mocht ik op gesprek komen, waarvan een keer leidde tot een tijdelijke aanstelling als onderwijsassistent. Ik heb nu geen sollicitatieplicht en schrijf niet zo veel meer als voorheen.”

Spannend

Van der Valk houdt hoop. „Misschien dat het lukt via een vrijwilligersbaantje iets voor enkele dagen in de week te vinden.” Dat hij niet bij de pakken wil neerzitten, blijkt ook uit zijn inspanning om als ervaringsdeskundige voor herstelgroepen van Eleos aan de slag te gaan. „Ik heb enkele trainingen gevolgd en nu wacht ik op de uitslag. Best spannend. Ook al zou het niet doorgaan, dan blijft gelden wat al in 1985 gold: „God Die helpt in nood, is in Sion groot.””

serie 4 x wachten

Advent. Een tijd van verwachting. In vier artikelen lopen we samen op met mensen die wachten. Wat betekent ”verwachting” als je reikhalzend uitziet naar de komst van een baby, een nieuwe baan, een niertransplantatie, of terugkeer uit het buitenland? Deel 2.