In januari 2000 begon een experiment met een beleggende aap. Gorilla Jacko kreeg 75 bananen, die elk een aandeel van een bedrijf vertegenwoordigden. Van de bedrijven die correspondeerden met de eerste tien bananen die Jacko opat, werden aandelen gekocht.

Het experiment was een knipoog naar de financiële wereld. Iedere maand at Jacko zijn beursbananen en werd de portefeuille aangepast. Inmiddels bootst een computer het gedrag van Jacko na en de resultaten zijn verbluffend. Op de site beursgorilla.nl zijn de resultaten te volgen; het rendement is fors. Zelfs in de crisisjaren was het rendement van Jacko beter dan dat van de AEX. Er is al vaak geprobeerd om het succes van de aap te verklaren, want waarom zou je nog gebruikmaken van een fondsbeheerder?

Zorgt kennis er juist voor dat je rendementen afnemen? Iedere keer blijkt weer dat actief beleggen het aflegt tegen passief beleggen. Beheerders van aandelenfondsen moeten erg hun best doen om hun toegevoegde waarde te bewijzen. Iets minder dan een op de vijf fondsbeheerders verslaat op langere termijn de AEX-index. Jacko de beursgorilla belegt ook actief en behoort tot de betere fondsbeheerders.

Allereerst is de vergelijking met de AEX niet eerlijk, want Jacko belegt in drie verschillende indexen. Eigenlijk zou je hem moeten vergelijken met een samengestelde index. Maar dan nog is het verschil fors: de gecombineerde index heeft over de afgelopen zeventien jaar ongeveer 20 procent rendement, en Jacko bijna 150 procent.

Nu gaat het niet alleen om rendement, maar ook om risico. Het risico is groter als je net zoals Jaco belegt in tien aandelen dan wanneer je belegt in een breed samengestelde index. Daarnaast blijkt op de website beursgorilla.nl dat ook de uitgekeerde dividenden in het rendement zijn meegenomen. Ook de transactiekosten moet je meenemen, omdat je iedere maand aandelen koopt en andere verkoopt. Als je al deze factoren meeweegt, blijkt dat de verschillen heel klein worden, maar ook dat Jacko nog steeds een mooi rendement heeft.

Ik denk dat er nog iets meespeelt. Veel beleggers –ook fondsbeheerders– hebben last van emoties of gedragspatronen die niet altijd goed zijn voor het rendement. Aandelen die het goed doen, komen in de indexen en worden vaak gekocht. Aandelen die uit de gratie zijn, verdwijnen weer uit de relevante indexen en worden van de hand gedaan. Ongemerkt koop je zo hoog in en verkoop je laag. Aap Jacko heeft geen last van emoties en die zullen dus niet negatief op het rendement werken.

Daarnaast draait het ten diepste niet om wat het rendement is, maar moet je korte- en langetermijndoelen stellen en met zo min mogelijk risico proberen deze te halen. Dus een hoog rendement met een hoog risico dat je doelen –bijvoorbeeld je pensioen– in gevaar brengt, is uiteindelijk een slechte belegging. Een belegging met een lager rendement die een hoge garantie geeft op het te behalen doel kan daarom passender zijn. Nadenken waarom je belegt, is dus belangrijk en komt voor de vraag hoe je belegt.

De auteur is Master of Financial Planning. Reageren? financieel@refdag.nl