De Indonesische regering doet er alles aan om christenen en moslims vreedzaam te laten samenleven. Dr. Benyamin Intan ziet zelfs de invloed van Abraham Kuyper op de staatsideologie pancasila. „Religie laat iets van de algemene genade zien. Ik ben hoopvol en optimistisch gestemd over de toekomst van de kerk in Indonesië.”
Dr. Intan is bestuurslid van de Reformed Evangelical Church of Indonesia (GRII), die geleid wordt door dr. Stephen Tong, ook wel de Aziatische Kuyper genoemd. Intan is president en docent aan het International Reformed Evangelical Seminary in Jakarta. Hij was enkele weken in Nederland voor onderzoek aan de Theologische Universiteit in Apeldoorn. Daar hield hij zich vooral bezig met de bestudering van kerk, staat en publieke theologie. Intan heeft een indrukwekkende reeks van publicaties op dit terrein op zijn naam staan.
Islam
Indonesië kwam in mei van dit jaar in het nieuws door enkele bomaanslagen op kerken in Surabaya, waarbij dertien mensen het leven lieten. De situatie is nu rustig en Intan is ook niet bezorgd over de situatie voor christenen. „Hoewel we leven in het grootste moslimland ter wereld, wil dat niet zeggen dat we in een islamitische staat leven. Christenen hebben alle vrijheid en kunnen zelfs in het openbaar evangeliseren. Dat doen we onder meer op openbare scholen. We willen laten zien dat we als christenen een bijdrage kunnen leveren aan de opbouw van onze natie.”
De islam in Indonesië is grotendeels conservatief, maar dat staat volgens Intan niet gelijk aan radicaal en fundamentalistisch. „Moslims in Indonesië hebben bijvoorbeeld strikte theologische opvattingen over de jihad, maar ze verbinden die niet met terroristische aanslagen. De islam is meerduidig als het gaat om het gebruik van geweld. Er zijn teksten in de Koran die exclusief en uitsluitend zijn én teksten die inclusief en universeel zijn. We moeten voorzichtig zijn om teksten te misbruiken voor persoonlijke belangen. Radicale moslims zijn veelal arm en weinig ontwikkeld; ze worden gehersenspoeld en zijn vatbaar voor het plegen van geweld. Het grote probleem in Indonesië is vooral de tegenstelling tussen rijk en arm. President Joko Widoda doet er alles aan om een beleid van sociale gerechtigheid te voeren, zoals in Atjeh en Papoea, en hij is daarin succesvol.”
Pancasila
Dr. Intan is gepromoveerd op de Indonesische staatsideologie pancasila. Deze is gebaseerd op vijf zuilen: het geloof in één verheven God, nationale eenheid, sociale gerechtigheid, democratie en menselijkheid. Intan durft zelfs de stelling aan dat het calvinistische gedachtegoed van Kuyper pancasila mogelijk heeft beïnvloed.
Intan: „Pancasila is gebaseerd op het grondleggende principe van Gods koningschap. Gods soevereiniteit is de hoogste autoriteit, niet die van de staat of de democratie. Het systeem van pancasila voorkomt niet alleen de vorming van een islamitische staat, maar ook die van een seculiere staat waar religie geen enkele invloed mag hebben op het publieke leven. De staat heeft een religieus en moreel fundament en is niet neutraal. Christenen hebben niet alleen vrijheid in de samenleving, maar bezitten ook rechten. Volgens Calvijn moeten kerk en staat niet alleen met elkaar samenwerken, maar zijn beide ook verantwoordelijk voor de samenleving.”
Indonesië verschilt volgens Intan sterk van bijvoorbeeld buurland Maleisië. „Elke ingezetene moet daar moslim zijn; in Indonesië mag je ook gewoon christen zijn. Evenals India zijn we een pluralistisch land, maar wij zijn bevoorrecht dat we een nationale taal hebben, dankzij Gods genade. Het huidige staatssysteem biedt veel mogelijkheden voor christenen.”
Ahok in januari vrij
De voormalige gouverneur van Jakarta, Ahok, komt in januari 2019 vrij. Zijn omstandigheden zijn erg goed, maar hij zit wel in een echte gevangenis, aldus Intan. „Het is een cel van twee bij drie meter. Ik bezoek hem elke maand. Ahok is een christen en is sterk beïnvloed door Stephen Tong.
Als Widodo volgend jaar herkozen wordt als president, zal Ahok mogelijk zitting nemen in zijn kabinet of in het parlement komen. Widodo en Ahok zijn goede vrienden, maar Widodo respecteert de Indonesische wet. Ahok heeft nu veel tijd om te lezen. Hij mag ook gasten ontvangen.”