Het zijn bijna dezelfde woorden als waarmee het Charter van Groningen in 1988 begon: „De situatie van vluchtelingen en asielzoekers in Europa is verontrustend. Er is een algemene tendens bij Europese regeringsleiders om grenzen te sluiten en de binnenkomst van vluchtelingen en asielzoekers een halt toe te roepen.” De verklaring werd destijds getekend door honderden kerken, niet alleen uit Nederland maar ook uit Duitsland, Groot-Britannië, Italië, Zwitserland en Zweden. Gastheer tijdens de ondertekening van de verklaring waren destijds de stedelijke Groninger kerken.

Medische zorg

Uit het Charter van Groningen charter is stichting Inlia voortgekomen: Internationaal Netwerk van Lokale Initiatieven met Asielzoekers. De stichting is opgericht om kerken te ondersteunen en asielzoekers in nood juridisch of maatschappelijk te helpen, medische zorg voor hen te regelen of hen te helpen bij het realiseren van een nieuw toekomstperspectief.

De instelling is uitgegroeid tot vijf stichtingen, die samen 35 beroepskrachten in dienst hebben, een tiental stagiaires begeleiden en waar meer dan 100 vrijwilligers werken.

Asielboot

Het meest bekend is wellicht de Amanpuri, een boot in het Eemskanaal waar ruim honderd dakloze asielzoekers, zowel uitgeprocedeerden als mensen die nog in procedure zitten, worden opgevangen in het kader van de bed-, bad- en broodregeling.

„We hebben hier al veel vertegenwoordigers van Nederlandse gemeenten op bezoek gehad”, zegt Inlia-directeur John van Tilborg. „Amsterdam, Rotterdam, Leiden en Delft en vele andere gemeenten hebben hier hun licht opgestoken. Ook buitenlandse gemeenten tonen belangstelling. Onlangs ben ik nog naar Gent geweest om te vertellen wat we hier doen.”

Wat gebeurt er dan?

„We vangen de asielzoekers op met respect, vanuit het Bijbelse besef dat ieder mens een schepsel van God is. Ze worden bij ons als gast ontvangen en werken mee om de boel netjes te houden. Er zijn best wel eens incidenten, maar de verhoudingen blijven goed.”

Heeft Inlia nog contact met de buitenlandse kerken?

„Dat contact is er zeker, al is het wel verminderd. Als er iets bijzonders is, wordt er een ”urgent action” ondernomen door de kerken in diverse landen.

Dat heeft bijvoorbeeld in Zweden geresulteerd in het openhouden van een opvang in het klooster Alsike in de buurt van Uppsala. Daar vingen drie nonnen veertig vluchtelingen op totdat er in 1993 een inval van de politie kwam.

Allerlei kerken reageerden en er ging een afgevaardigde uit Engeland heen. Uiteindelijk mochten de vluchtelingen terug naar het klooster, dat nu nog een vrijplaats voor vluchtelingen in nood is.”

Strijdt het werk van Inlia niet met Romeinen 13 waar staat dat we de overheid moeten gehoorzamen?

„Inlia wil zowel recht doen aan Romeinen 13 als aan Matthéüs 25, waar staat dat we de gevangenen en de zieken moeten bezoeken. Er staat niet: „Bezoek alleen de onschuldigen.” Jezus zegt: „Wat gij de minste mijner broeders doet, hebt gij Mij gedaan.” Als rechtvaardigheid ten koste van het gezag gaat, moeten we een stem geven aan die mensen. Zij zijn onze medemensen.”

Wat vindt u ervan dat in de Verenigde Staten ouders die de grens overkwamen van hun kinderen werden gescheiden?

„Gelukkig is het teruggedraaid. Het is een van de meest gruwelijke dingen die je je kunt voorstellen. De menselijke waardigheid is in het geding. Kinderen lopen hierdoor een trauma op.

Vergeet de wantoestanden dichterbij echter niet: Italië weigert nu boten met zwangere vrouwen en kinderen aan boord. Ongeacht of die mensen asiel krijgen, is het de plicht hen te helpen. Het Charter van Groningen is actueler dan ooit.”

Hoe zag het programma van de herdenking er afgelopen weekend uit?

„Een van de hoogtepunten was de oecumenische kerkdienst zondag. Tijdens de dienst kwam de kaars van de kaarsenestafette weer terug. In de afgelopen maanden is die door heel Nederland gereisd om kleinere kaarsen te ontsteken.

Een ander hoogtepunt was de aanwezigheid van dokter Pietro Bartólo van Lampedusa. Op dat eiland zijn de achterliggende jaren 300.000 mensen met bootjes aangekomen.

Hij heeft hen allemaal gezien. De gewonden heeft hij geholpen en de doden geïdentificeerd. Hij heeft een selectie van zijn foto’s zien. Dat waren deels schokkende beelden.”