Rutherford was niet alleen een groot theoloog om zijn jarenlange studie, maar een godgeleerde die als leerling aan Christus’ voeten in de leer van vrije genade was onderwezen. Zijn eigen woorden kenmerken zijn leven en nagelaten geschriften: „Daarom, hoe meer genade van Christus, hoe meer helderheid van zaligmakende kennis en gezond verstand. Genade geeft een degelijker wijsheid dan kunst en geleerdheid.”

Nadat hij door genade Christus hartelijk lief kreeg, achtte hij zich een dwaas dat hij Hem in zijn jeugdjaren niet nodig had gehad. Hij bracht dit tot uiting in de volgende woorden: „Dwaas die ik was, ik liet de zon hoog in de hemel, tot bijna namiddag, eer ik eindelijk de poort aangreep.” Vanaf die tijd offerde hij zijn leven voor Christus op, en achtte het twee hemelen als hij zondaars tot Christus bracht.

Bewogen predikant

De Bijbel is het Woord van God en daarom onovertreffelijk. De nagelaten geschriften van Samuel Rutherford zijn diep geput uit deze Bron, en getuigen van uitmuntende Schriftkennis, indrukwekkende belezenheid van kerkvaders en tijdgenoten, en bevestigen zijn geestelijke ervaringen en pastorale kwaliteiten. De meesten zullen Rutherford wellicht het beste kennen van zijn inhoudsvolle brieven, geschreven in een tijd van persoonlijke ervaringen en beproevingen. De schrijver legt zijn hart bloot door zijn innige liefde tot Christus en zijn hartelijke begeerte om Christus anderen aan te bevelen.

Uitgeverij De Banier heeft een ander werk met bijzondere inhoud uitgegeven: ”Beproeving en overwinning van het geloof”. Het uitgangspunt is de geschiedenis van de Kananese vrouw, die uiteengezet wordt in 27 preken. Hieruit blijkt dat de schrijver een rijke geestelijke bagage aan genade had ontvangen, een bekwaam zielkundige en een bewogen pastor was, en een geducht bestrijder van de theologische onjuistheden van de antinomianen en arminianen. Rutherford bezat de gave om zijn tekstverklaring te illustreren met aansprekende beelden. Hij droeg de indringende last van zijn Zender om zijn lezers op te roepen zich te onderzoeken of Christus voor hen alles is.

Actueel onderwijs

De Schotse predikant biedt helder onderwijs op tal van gebieden. Aan de hand van de geschiedenis van de Kananese vrouw beschrijft hij dat Gods genade door het geloof in Christus wordt ervaren en beproefd. Beproeving heeft als doel Christus gelijkvormig te worden. De gegeven plaatsruimte laat het niet toe om uitvoerig de aangename wijze van uitleg over de meest wezenlijke dingen te noemen. Daarom volsta ik met enkele actuele onderwerpen. Zo schrijft Rutherford over de geadresseerde beloften: „Het Evangelieaanbod komt tot allen, maar de beloften zijn niet universeel. Zij zijn voorwaardelijk. Wij vatten ”voorwaarde” op als elke vereiste die in ons gewerkt wordt door de kracht van Gods zaligmakende genade. Hij biedt ”wijn en melk” (Jes. 55:1) en ”het water des levens om niet” (Openb. 22:17) aan, op voorwaarde dat u koopt zonder geld.”

Begeleidende uitleg

Vervolgens beschrijft Rutherford op heldere wijze dat Christus alleen voor verloren zondaars waarde krijgt: „Het is Gods gewone weg om mensen tot Christus te brengen die eerst bij zichzelf verloren en veroordeeld zijn. Mensen die de verschrikkingen van de wet niet hebben ondervonden, kunnen Christus niet op prijs stellen.” Ontroerend schildert hij vervolgens Christus uit in allerlei kleuren. Als laatste zijn beschrijving over de hemelse heerlijkheid: „Zij die daar zijn, „zullen Zijn aangezicht zien” (Openb. 22:4). Zij doen niets anders dan eeuwenlang Zijn aangezicht aanstaren en aanschouwen, en worden nooit verzadigd van zien. Stel dat zij hun ogen in de kassen konden verslijten in het aanschouwen van God, zij zouden nog steeds begeren meer te zien.”

Ds. J. A. Kloosterman heeft bij dit boek het woord vooraf geschreven. Bij elke preek heeft hij een duidelijke leeswijzer of een fijnmazige introductie geschreven. Het zou de leesbaarheid van het boek ten goede zijn gekomen als enkele ingewikkelde gedeelten in een voetnoot waren uitgelegd. Dit geldt overigens ook voor bepaalde uitdrukkingen die vragen oproepen, zoals: „De wil van de zondeloze Adam is niet wezenlijk goed geweest.” Maar het goud van de kostbare inhoud van Rutherfords schrijven wordt door het stof van enkele sterke uitdrukkingen niet verdonkerd!

Boekgegevens

Beproeving en overwinning van het geloof, Samuel Rutherford; uitg. De Banier, Apeldoorn, 2017; ISBN 978 94 029 0485 7; 448 blz.; € 39,95.