De Iraniërs zijn boos. Er was immers in 2015 een deal gesloten over het afbouwen van het omstreden nucleaire programma van de islamitische republiek. In ruil daarvoor zouden economische sancties worden opgeheven. Ondanks grote woorden uit Teheran werd de pijn van die strafmaatregelen wel degelijk gevoeld. De opheffing van jaren van internationale isolatie was echter niet direct te merken in de portemonnee van de doorsnee-Iraniër. En dus gingen mensen de afgelopen weken de straat op.

Het is natuurlijk niet realistisch om te veronderstellen dat de opheffing van jarenlange sancties direct een positief effect op de Iraanse economie zal hebben. Bovendien liggen er aan de economische malaise in Iran ook heel andere oorzaken ten grondslag.

Om te beginnen: de hoge werkloosheid. Bijna een kwart van de beroepsbevolking onder de 25 jaar zit zonder werk. Dat heeft weinig met internationale strafmaatregelen van doen.

De gedaalde olieprijs speelt Iran eveneens parten. Het land is voor een belangrijk deel afhankelijk van olie-inkomsten. Weliswaar zijn die na het opheffen van de sancties fors gestegen, maar die extra inkomsten hebben de huidige onvrede onder de bevolking niet kunnen wegnemen.

Dat komt ten diepste doordat de Iraanse bevolking klaar is met het zittende regime. De huidige president Rohani mag dan, in tegenstelling tot zijn voorganger Ahmedinejad, als gematigd te boek staan, betogingen worden nog net zo keihard de kop ingedrukt als in voorgaande jaren.

De reden daarvan is dat de conservatieve sjiitische geestelijkheid in Iran nog altijd aan de touwtjes trekt, met de opperste leider Ali Khamenei aan kop. Die zal alles op alles zetten om te voorkomen dat er een fundamentele wisseling van de wacht in de islamitische republiek plaatsheeft.

Daar lijken de ayatollahs vooralsnog in te slagen. Met enkele tientallen doden en honderden gewonden bij het bestrijden van de huidige protesten als gevolg. Want daar draaien ze hun hand niet voor om. Dat hebben ze in 2009 genoegzaam bewezen, toen een massale volksopstand door ordetroepen bloedig werd neergeslagen.

De zittende geestelijke Iraanse elite behoort inmiddels tot een uitstervende generatie. Het is te hopen dat de nieuwe lichting een andere wind zal laten waaien. Want daar heeft de Iraanse bevolking na al die jaren wel dringend behoefte aan.

Dat zal in een weg van geleidelijkheid moeten gebeuren. Want veertig jaar revolutie buig je niet zomaar om. Dat los je ook niet op met straatprotesten.