Na jarenlang zo’n beetje hét symbool te zijn geweest van ongezond eten, wordt roomboter door steeds meer mensen ontdekt als gezond. Door die omslag is de vraag naar roomboter wereldwijd zo groot dat de roomboterprijs op de internationale zuivelmarkt de laatste tijd records breekt.
Of roomboter echt zo gezond is als tegenwoordig vaak wordt beweerd, durft Esther Oosterhof, lector gezonde en duurzame voeding en welvaartsziekten bij Hogeschool Van Hall Larenstein in Leeuwarden, niet te zeggen. Maar dat de mening over roomboter aan het kantelen is, is volgens haar duidelijk. „Dat heeft denk ik mede te maken met de groeiende populariteit van nieuwe koolhydraatarme voedingspatronen. Daarbij worden bijvoorbeeld brood en spaghetti gemeden en vervangen door groente en vlees.”
Streepje voor
Wie wel brood eet kan volgens haar beter voor roomboter kiezen in plaats van voor veel soorten margarines. „Hoe minder voorbewerkt of geraffineerd voedsel is, hoe beter. Roomboter heeft alleen al wat dat betreft een streepje voor. Verder is de verhouding tussen omega 6- en omega 3-vetzuren in roomboter van nature in balans. Omega 6 is ontstekingsbevorderend, omega 3 ontstekingsremmend. Je hebt beide nodig, maar margarines gebaseerd op zonnebloemolie bevatten veel meer omega 6 dan 3. Nieuwere margarines met lijn- en/of koolzaadolie zijn wel beter in balans.”
Oosterhof benadrukt dat je er niet bent met het eten van een gezond product, het gaat volgens haar vooral om een gezond voedingspatroon.
Roomboter kreeg, net als andere dierlijke vetten, in de jaren vijftig en zestig een slechte naam. In die tijd werd het verband tussen een hoog cholesterolgehalte en hart- en vaatziekten gelegd. En dierlijke vetten zijn rijk aan cholesterol. Als alternatief waren er margarines op basis van plantaardige vetten. De vloeibare vetten werden door verhitting gehard om ze smeerbaar te maken. Bij dat proces bleken er echter heel veel zogeheten transvetten te ontstaan, die juist hart- en vaatziekten bevorderen. Het productieproces is volgens het Voedingscentrum inmiddels aangepast, zodat margarine qua transvetten niet meer verdacht is.
Misverstand
Een te hoog cholesterolgehalte kan leiden tot aderverkalking en zo tot hart- en vaatziekten. Maar dat cholesterol in de jaren vijftig in het beklaagdenbankje werd gezet, berust volgens Oosterhof op een misverstand uit die tijd.
„Men dacht dat cholesterol zo door de mond in de bloedbaan kwam”, zegt zij. „Maar inmiddels weten we dat dat zo niet werkt. Het lichaam zelf maakt ook cholesterol aan. Het heeft belangrijke functies, zoals het aanmaken van hormonen en de aanmaak van celwanden. Je hebt ook verschillende soorten cholesterol. Of een hoog cholesterolgehalte een risico vormt, hangt af van de samenstelling van het cholesterol en de algehele lichamelijke gezondheidsstaat van iemand.”
